Σε μια από τις ωραιότερες περιοχές των ανατολικών ακτών της Λέσβου, βρίσκεται το χωριό Πύργοι Θερμής, σε απόσταση 10 χιλιομέτρων βορειότερα από την πόλη της Μυτιλήνης. Μπροστά στην πανέμορφη αγκαλιά της νησιωτικής αυτής γης, ένας πανέμορφος κόσμος, γεμάτος με σπάνιες χάρες και εικόνες ιδανικές, ξεπροβάλλει μαζί με το φως του ήλιου, ζωγραφίζοντας με τα πιο φανταχτερά χρώματα τον ουρανό και τα σύννεφα, καθώς καθρεφτίζονται στα καταγάλανα νερά της θάλασσας του Αιγαίου. Αγκαλιάζουν στην απεραντοσύνη τους τούτη τη γη, σαν μια αρμονική συμφωνία που αποκαλύπτει τον παραδεισένιο και αγιασμένο τόπο της Θερμής, γαλήνιο, ήρεμο.
σ.α.

Πέμπτη 4 Απριλίου 2013

Κλάδεμα της ελιάς



ΤΟ ΚΛΑ∆ΕΜΑ
Το κλάδεµα είναι µία από τις σπουδαιότερες καλλιεργητικές φροντίδες της ελιάς, όπως άλλωστε και για όλα σχεδόν τα φυτά. Ο σκοπός του κλαδέµατος είναι η διαµόρφωση ελαιοδέντρων που έχουν ισορροπία βλάστησης και καρποφορίας, ώστε να εξασφαλίζεται η µεγάλη παραγωγικότητα. Η ισορροπία αυτή διαφέρει, ανάλογα µε την ποικιλία, την εποχή του έτους και την ηλικία του δέντρου...
Ο τρόπος του κλαδέµατος εξαρτάται από τις υπόλοιπες καλλιεργητικές φροντίδες (πότισµα, λίπανση, καλλιέργεια εδάφους, φυτοπροστασία) και θα πρέπει να συνδυάζεται µε αυτές, ώστε να επιτυγχάνεται το καλύτερο αποτέλεσµα. Επίσης, θα πρέπει να λαµβάνονται υπόψη και άλλοι παράγοντες, όπως π.χ. ο τρόπος µαζέµατος του καρπού, ώστε να διευκολύνεται το µάζεµα και να επιτυγχάνεται οικονοµία στα εργατικά. Τέλος, το ίδιο το κλάδεµα θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν απλούστερο, γρήγορο και µε αποτελέσµατα που διαρκούν.

ΕΠΟΧΗ ΚΛΑΕΜΑΤΟΣ
Το κλάδεµα γίνεται το χειµώνα ή στις αρχές της άνοιξης. Το ανοιξιάτικο ή καλοκαιρινό κλάδεµα συνίσταται στην αφαίρεση των λαίµαργων βλαστών, στο κορυφολόγηµα ή στην αφαίρεση των παραφυάδων.
Το χειµερινό κλάδεµα γίνεται όταν τα φυτά βρίσκονται σε λήθαργο, µετά το µάζεµα του καρπού και πριν αρχίσει η βλάστηση. Θα πρέπει όµως να έχει περάσει η 
εποχή των παγετών, που µπορούν να προκαλέσουν σοβαρέςζηµιές και να εµποδίσουν την επούλωση των πληγών. Είναι λοιπόν προτιµότερο το κλάδεµα να γίνεται το χειµώνα και στις περιοχές που υπάρχει ο κίνδυνος παγετού µεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου.

ΕΙ∆Η ΚΛΑ∆ΕΜΑΤΟΣ
1) Κλάδεµα ανάπτυξης
Είναι η διαµόρφωση του σχήµατος και του ύψους του δέντρου, που αρχίζει από την εποχή που αυτό είναι στο φυτώριο και συνεχίζεται µέχρι την έναρξη της καρποφορίας του. Η διαµόρφωση του δέντρου πρέπει να γίνει στο συντοµότερο χρονικό διάστηµα και γι’ αυτό χρειάζονται οι άριστες δυνατές καλλιεργητικές συνθήκες.
Στο κλάδεµα ανάπτυξης θα πρέπει να λαµβάνουµε υπόψη µας την ευρωστία του δέντρου, το ύψος που θα φτάσει, το σχήµα του, τις κλιµατολογικές συνθήκες της περιοχής, τις καλλιεργητικές φροντίδες και το βαθµό µηχανοποίησης των καλλιεργητικών µεθόδων που θα εφαρµόσουµε. Καλό είναι να έχουµε υπόψη µας 
όταν η κόµη είναι πυκνή, ο φωτισµός ελαττώνεται, µε αποτέλεσµα να µειώνεται η φωτοσυνθετική δραστηριότητα του δέντρου, ο καρπός να γίνεται µικρός και η ποιότητά του να µην είναι αυτή που βγάζει συνήθως το δέντρο.
2) Κλάδεµα καρποφορίας
Το κλάδεµα καρποφορίας έχει σκοπό να διατηρήσει σταθερό το ύψος και την ποιότητα της παραγωγής, ώστε να διατηρείται αποδοτική η καλλιέργεια. Αρχίζει από 
την ανάπτυξη του δέντρου και συνεχίζεται µέχρι τη φάση της γήρανσής του. Για να είναι αποδοτικό είναι αναγκαίο να γνωρίζουµε τον τρόπο καρποφορίας και τους συντελεστές που επηρεάζουν την παραγωγή. Στο κλάδεµα καρποφορίας πρέπει να διατηρείται η παραγωγική ισορροπία του δέντρου, χωρίς να στρέφεται η κόµη του προς τα πάνω ή προς τα έξω. Το φύλλωµα θα πρέπει να αφαιρείται µε µικρές επεµβάσεις, το κύριο δηλαδή εργαλείο µας θα είναι το ψαλίδι του κλαδέµατος. Είναι επίσης, σηµαντικό να µην εξασθενούµε τα δέντρα µε το κλάδεµα, γι’ αυτό θα πρέπει παράλληλα µε αυτό να τους εξασφαλίζουµε τις απαραίτητες καλλιεργητικές φροντίδες.
Το επιµεληµένο κλάδεµα µπορεί να µην είναι απαραίτητο κάθε χρόνο, ιδίως όταν η ελιά καλλιεργείται σε εύφορα εδάφη. Σε αυτήν την περίπτωση θα περιοριστούµε σε καθάρισµα.
Βέβαια, υπάρχουν και µηχανές που µπορούν να βοηθήσουν στο κλάδεµα κόβοντας ορισµένα πλευρικά ή τµήµατα της κορυφής του δέντρου. Η χρήση τους όµως περιορίζεται σε σύγχρονους ελαιώνες και οπωσδήποτε είναι απαραίτητη η συµπλήρωση του κλαδέµατος µε το χέρι.

ΣΧΗΜΑΤΑ ∆ΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ
Το σχήµα στο οποίο θα διαµορφωθεί το ελαιόδεντρο έχει σκοπό να του εξασφαλίσει ένα γερό σκελετό µε λειτουργικότητα. Αυτό γίνεται µε το άπλωµα της φυλλικής επιφάνειας, ώστε να δέχεται το περισσότερο φως µε τον ελάχιστο αριθµό κλαδιών, επιτρέποντας και στα µηχανικά µέσα να εκτελούν τις φροντίδες, όπως για παράδειγµα το µηχανικό µάζεµα του καρπού.
Τα σχήµατα διαµόρφωσης είναι τα εξής:
1) Κύπελλο
Είναι ένα από τα πιο συνηθισµένα στην Ελλάδα σχήµατα διαµόρφωσης µε πολλές παραλλαγές. Το δέντρο έχει κορµό ύψους 1-1,2 µέτρα, από την κορυφή του οποίου βγαίνουν τρεις ή περισσότεροι βραχίονες. Για να διαµορφωθεί αυτό το σχήµα αφήνεται να µεγαλώσει ελεύθερα το ελαιόδεντρο για δύο – τρία χρόνια. Οι µοναδικές επεµβάσεις που γίνονται είναι για να ευθυγραµµίζεται.
2) Σφαίρα
Το σχήµα αυτό συνηθίζεται σε περιοχές µε µεγάλη ηλιοφάνεια, σε ελαιώνες που ποτίζονται και λιπαίνονται. Οι αποστάσεις φύτευσης είναι µεταξύ 6 και 8 µέτρων. 
Αυτό το σχήµα διαµόρφωσης ξεκινά από ένα δενδρύλλιο 2-3 χρόνων µε αρκετά βλαστάρια που το κόβουµε στο σηµείο διακλάδωσης και το αφήνουµε να αναπτυχθεί ελεύθερα. Θα διαµορφώσουµε ένα δέντρο µε τρία κύρια πλευρικά κλαδιά, που θα απέχουν 20 εκατοστά, αποφεύγοντας τα ζωηρά βλαστάρια της βάσης, που δεν θα αντέξουν αργότερα στον αέρα και στο βάρος της καρποφορίας.
3) Θαµνώδες κύπελλο
Είναι ένα σχήµα που διευκολύνει το µάζεµα του καρπού µε τα χέρια. Ξεκινάµε πάλι µε ένα δενδρύλλιο 2-3 ετών, που τοποθετούµε στον ελαιώνα στηριγµένο σε πάσσαλο. Το αφήνουµε να µεγαλώσει ελεύθερα για 2 χρόνια και µετά του κόβουµε την κορυφή σε ύψος 60-70 εκατοστών. Τα επόµενα χρόνια αφαιρούµε τα πιο αδύνατα και τα κατώτερα βλαστάρια, που θα περιορίζουν τις καλλιεργητικές εργασίες αργότερα. Τελικά θα διαµορφωθεί ένα χαµηλό σχήµα µε 3-4 βραχίονες που θα έχουν την κατάλληλη κλίση προς τα έξω.
4) Παλµέτα
Τα δέντρα φυτεύονται σε σειρές µε αποστάσεις 4-4,5 µέτρα ανάµεσα στις σειρές και 3,5-5,5 µέτρων µεταξύ τους. Το φύλλωµα αναπτύσσεται σε κατακόρυφο επίπεδο. 
Έτσι και το φυτό λιάζεται στο σύνολο του και διευκολύνονται πολύ οι καλλιεργητικές φροντίδες. Το κλάδεµα καρποφορίας συνιστάται στην αφαίρεση των βλασταριών που έχουν βγει σε θέση που δεν εξυπηρετεί, τον περιορισµό αυτών που έχουν εξαντληθεί από την καρποφορία και την κύρτωση των ζωηρών βλαστών, που η θέση τους είναι κατάλληλη.
5) Ύψιλον
Είναι µια παραλλαγή της παλµέτας. Αποτελείται από ένα κύριο κορµό ύψους 60 εκατοστών και δύο βραχίονες.
6) Φράχτης
Αποτελείται από ελαιόδεντρα που έχουν φυτευτεί σε γραµµές που απέχουν µεταξύ τους 5 µέτρα, ενώ οι αποστάσεις µεταξύ των δέντρων είναι 2,5-4 µέτρα. Οι ποικιλίες που προτιµούνται για τη διαµόρφωση του φράχτη είναι οι ορθόκλαδες, που έχουν γρήγορη ανάπτυξη.
7) Μονοκωνικό
Είναι η διαµόρφωση του φυλλώµατος του ελαιόδεντρου γύρω από ένα κεντρικό άξονα, που και το µηχανικό µάζεµα εξυπηρετεί, και βοηθά την υψηλή παραγωγή.
8) Πωλυκωνικό
Συνηθίζεται σε ορισµένες περιοχές της Ιταλίας. Ο τρόπος διαµόρφωσης αυτού του οχήµατος κλαδέµατος είναι ανάλογος του µονοκωνικού.

ΚΛΑ∆ΕΜΑ ΤΩΝ ΕΞΑΝΤΛΗΜΕΝΩΝ ∆ΕΝΤΡΩΝ
Τα δέντρα που δεν ανταποκρίνονται στις καλλιεργητικές φροντίδες, επειδή έχουν γεράσει ή επειδή έχουν εξαντληθεί τα παραγωγικά τους όργανα, χρειάζονται ιδιαίτερη µεταχείριση στο κλάδεµα. Έχουν πολλά κλαδιά, γυµνά τα περισσότερα και η παραγωγή τους περιορίζεται στην περιφέρεια. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, το κλάδεµα θα πρέπει να είναι αυστηρό, ώστε να ξαναδηµιουργηθεί µια εύρωστη και ενεργή φυλλική επιφάνεια.

ΚΛΑ∆ΕΜΑ ΤΩΝ ΠΑΓΕΤΟΠΛΗΚΤΩΝ ∆ΕΝΤΡΩΝ
Οι ζηµιές που µπορεί να πάθει το ελαιόδεντρο από χαµηλές θερµοκρασίες ή παγετό εξαρτώνται από το πόσο χαµηλή είναι η θερµοκρασία, από την αντοχή της ποικιλίας και από την κατάσταση του λήθαργου που βρίσκεται εκείνη τη στιγµή το 
δέντρο.
Στην περίπτωση που η ζηµιά περιορίζεται στα φύλλα το δέντρο επανέρχεται σύντοµα και έχουµε µόνο µια µικρή απώλεια της ετήσιας παραγωγής. Αν έχουν ζηµιωθεί τα σκελετικά όργανα του ελαιόδεντρου, θα πρέπει να κλαδευτούν µέχρι το υγιές τµήµα τους, οπότε είναι σίγουρο ότι το δέντρο θα χρειαστεί επαναδιαµόρφωση.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου