Σε μια από τις ωραιότερες περιοχές των ανατολικών ακτών της Λέσβου, βρίσκεται το χωριό Πύργοι Θερμής, σε απόσταση 10 χιλιομέτρων βορειότερα από την πόλη της Μυτιλήνης. Μπροστά στην πανέμορφη αγκαλιά της νησιωτικής αυτής γης, ένας πανέμορφος κόσμος, γεμάτος με σπάνιες χάρες και εικόνες ιδανικές, ξεπροβάλλει μαζί με το φως του ήλιου, ζωγραφίζοντας με τα πιο φανταχτερά χρώματα τον ουρανό και τα σύννεφα, καθώς καθρεφτίζονται στα καταγάλανα νερά της θάλασσας του Αιγαίου. Αγκαλιάζουν στην απεραντοσύνη τους τούτη τη γη, σαν μια αρμονική συμφωνία που αποκαλύπτει τον παραδεισένιο και αγιασμένο τόπο της Θερμής, γαλήνιο, ήρεμο.
σ.α.

Τετάρτη 1 Σεπτεμβρίου 2010

Τα φυτά και τα δέντρα του αρχαιολογικού χώρου της Θερμής Λέσβου

Εισαγωγή
της κ. Όλγας Φιλανιώτου – Προϊσταμένης Κ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Μυτιλήνης
Βασική αρχή στη διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου της Θερμής ήταν οι ήπιες παρεμβάσεις, έτσι ώστε ο χώρος να έχει «φυσικότητα» και να είναι ευανάγνωστος. Αποφύγαμε τα «σκληρά» υλικά, όπως το σκυρόδεμα, στους διαδρόμους των επισκεπτών και στα πρανή της περιμέτρου του ανασκαμμένου χώρου. Για την επίστρωση των διαδρόμων επιλέξαμε θρυμματισμένο ιγνιμβρίτη, εγχώριο υλικό που με το απαλό κοκκινωπό του χρώμα υπογραμμίζει, χωρίς να αντιμάχεται, τα χρώματα των αρχαίων οικοδομικών λειψάνων και δημιουργήσαμε χωμάτινα πρανή, που απαλύνουν τη μετάβαση από τον ανασκαμμένο χώρο στην επίπεδη περίμετρο...
 Στην προσέγγιση αυτή, οι φυτεύσεις αποτελούν βασική συνιστώσα της διαμόρφωσης. Τα πρανή καλύφθηκαν με μικρά αρωματικά ή καλλωπιστικά φυτά, που με το ρίζωμα τους θα συγκρατούν το χώμα, ενώ συνάμα θα προσφέρουν αισθητική απόλαυση στον επισκέπτη και θα αναδεικνύουν τους χαμηλούς προϊστορικούς τοίχους. Αναρριχητικά φυτά σκιάζουν τα κτίρια εξυπηρέτησης των επισκεπτών. Δέντρα φυτεύθηκαν στα σημεία στα οποία βεβαιωθήκαμε με δοκιμαστικές τομές ότι δεν υπήρχαν αρχαία στο υπέδαφος.
Τα φυτά και τα δέντρα επιλέχθηκαν κατά κύριο λόγο για την εντοπιότητά τους ή τη σχέση τους με το χώρο, χωρίς να αποφύγουμε τη διακοσμητική συμβολή μερικών «ξενικών» ειδών. Οι κέδροι, για παράδειγμα, εικάζεται ότι αφθονούσαν στη Λέσβο κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού και το ξύλο τους ασφαλώς θα χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή των προϊστορικών σπιτιών, όπως και στη νεώτερη λαϊκή αρχιτεκτονική. Η ροδιά, το ιδιαίτερο δέντρο της περιοχής, αφού αποδείχθηκε με αρχαιοβοτανικές μελέτες ότι υπήρχε στην προϊστορική Θερμή, αλλά και επειδή έχει έναν ιδιαίτερο ρόλο στην ποίηση του Ελύτη, υποδέχεται τον επισκέπτη στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου, μαζί με την ελιά, το κατεξοχήν δέντρο της Λέσβου, που επίσης εντοπίσθηκε στα φυτικά κατάλοιπα της προϊστορικής Θερμής.
Εκτός από τη συμβολή των φυτών και των δέντρων στη διαμόρφωση του χώρου, επειδή πιστεύουμε αφενός ότι οι αρχαιολογικοί χώροι πρέπει να λειτουργούν ως νησίδες βιοποικιλότητας και αφετέρου ότι επιβάλλεται η αποφυγή ρύπανσης του περιβάλλοντος, αντιμετωπίσαμε το πρόβλημα της απομάκρυνσης της αυτοφυούς χλωρίδας με τρόπο οικολογικό. Δηλαδή δεν χρησιμοποιήθηκαν χημικά για την απομάκρυνση της, αλλά μόνο χειρωνακτικές ή μηχανικές μέθοδοι αποψίλωσης, ενώ σε μερικά σημεία, όπως στον ξύλινο διάδρομο, εφαρμόσαμε την δοκιμασμένη από τους αγρότες της Λέσβου, κάλυψη του εδάφους με φύλλα χοντρού μαύρου πλαστικού που εμποδίζει την ανάπτυξη των ζιζανίων. Σε άλλα σημεία υιοθετήθηκε το ράντισμα με διάλυμα μαγειρικής σόδας και θαλασσινού νερού,
Στα σημεία στα οποία η χαμηλή βλάστηση δεν επηρεάζει τα αρχαία, ενθαρρύναμε με απολύτως ελεγχόμενο τρόπο την εξάπλωση των φυτών όπως η αγριάδα που μπορεί να δημιουργήσει ένα φυσικό χλοοτάπητα.
Στην επιλογή των φυτών, τις φυτεύσεις και την γενικότερη πρώτη φροντίδα τους, ουσιαστική ήταν η συμβολή της γεωπόνου Κατερίνας Κουφίου.

Κατάλογος φυτών που επιλέχθηκαν για τον αρχαιολογικό χώρο της Θερμής
της Μιχαέλας Γωγούση – Γεωπόνου
Από τα προαναφερθέντα γίνεται σαφές πως δεν θα μπορούσε να αγνοηθεί στη διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου της Θερμής η πλούσια βιοποικιλότητα που χαρακτηρίζει τη Λέσβο. Επιλέχθηκαν φυτά που ταιριάζουν απόλυτα στο τοπίο, ενώ συγχρόνως εξυπηρετούν τη λειτουργικότητα του αρχαιολογικού χώρου. Για λόγους πρακτικούς δεν περιλήφθηκαν ετήσια φυτά.
Τα φυτά που επιλέχθηκαν στον προϊστορικό οικισμό της Θερμής ανήκουν στις ακόλουθες κατηγορίες:
1. Εγχώρια φυτά
Α. Δέντρα
Β. Θάμνοι
Γ. Ποώδη, πολυετή αρωματικά φυτά
Δ. Αναρριχώμενα
2. Θάμνοι, αρωματικά και έρποντα φυτά χωρίς αρχαία παράδοση στην Ελλάδα
Α. Δέντρα
Αποτελούν το σκελετό ενός τοπίου. Στον αρχαιολογικό χώρο της Θερμής τοποθετήθηκαν μεμονωμένα (π.χ. ελιά, δάφνη) ή σε ομάδες (π.χ. χαρουπιές, κέδροι), έτσι ώστε να δημιουργήσουν στεγασμένα τοπία και δενδροστοιχίες.
Ελιά (Olea eyropea)
Είναι φυτό χαρακτηριστικό της Λέσβου, αλλά και γνωστό από την
αρχαιότητα. Ως δώρα της θεάς Αθηνάς στην Αθήνα, το κλαδί της ελιάς συμβολίζει την ειρήνη και τη νίκη. Οι ελιές είναι ευχάριστες στη θέα, κρατούν σκιά και είναι πάντα πράσινες.
Ροδιά (Punica granatum)
Το ρόδι κατά την αρχαιότητα, όπως και στη νεώτερη παράδοση, ήταν σύμβολο γονιμότητας και συνδέθηκε με θεές όπως η Αφροδίτη, η Δήμητρα, αλλά και η βασίλισσα του Κάτω Κόσμου Περσεφόνη. Όταν είναι ανθισμένη η ροδιά χαρίζει απίστευτη ομορφιά στο χώρο.
Ακακία (Acacia sp)
Η επιλογή του φυτού αυτού δεν βασίστηκε στην αρχαία του παράδοση, αλλά στην ομορφιά που προσφέρει στο χώρο με το πυκνό του φύλλωμα τόσο το χειμώνα όσο και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Κέδρος (Juniperus oxycedrus)
Ο κέδρος είναι αειθαλές κωνοφόρο της οικογένειας των πευκίδων. Χαρακτηρίζεται από το μεγάλο μέγεθος του κορμού του και την ογκώδη και ακανόνιστη κόμη των κλαδιών του. Δεν είναι απαιτητικό φυτό, αφού δεν χρειάζεται πολύ νερό για να αναπτυχθεί, ούτε πλούσιο έδαφος, γι' αυτό και προτιμήθηκε για τις δύσκολες συνθήκες της Θερμής.
Χαρουπιά (Ceratonia siliqua)
Δένδρο που όπως αποδεικνύει η μακρά πορεία του ανά τους αιώνες, είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε περιόδους πολέμων και λιμών, όταν η τροφή είναι λειψή και δυσεύρετη, αφού οι καρποί του είναι ιδιαίτερα θρεπτικοί. Βρίσκεται αυτοφυές σε πολλές νησιωτικές περιοχές, χαρακτηρίζει ιδιαίτερα το κυπριακό τοπίο και ίσως ήταν ιθαγενές στην Κρήτη. Στη Θερμή πλαισιώνει το βορειότερο στέγαστρο, με στόχο να δημιουργηθεί σε λίγα χρόνια στο σημείο αυτό φυσική σκίαση.
Τζιτζιφιά (Eleagnus angustifolia)
Ένα άλλο δέντρο που ευδοκιμεί στην περιοχή της Θερμής είναι η τζιτζιφιά, που ανήκει στην οικογένεια των ραμνοειδών. Η τζιτζιφιά έχει ύψος από 2 έως 8 μέτρα και καλλιεργείται ευρύτατα ως καλλωπιστικό σε πάρκα και δεντροστοιχίες, ενώ ο καρπός της, τα τζίτζιφα, τρώγεται σε νωπή η ξερή μορφή. Τα μικρά κίτρινα ευωδιαστά λουλούδια έρχονται σε αντίθεση με τα λευκοπράσινα φύλλα του όμορφου αυτού δένδρου, και σκορπίζουν το ιδιαίτερο άρωμα τους σε μεγάλη έκταση.
Αλμυρίκι (Tamarix parviglora)
Το αλμυρίκι ή αρμυρίκι ανήκει στην τάξη ταμαρικώδη και στην οικογένεια ταμαρικίδες. Βρίσκεται αυτοφυές σε πολλές παραθαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας και της Μεσογείου ή κοντά σε όχθες ποταμών και ρεμάτων, όπου ο υδάτινος ορίζοντας είναι υφάλμυρος. Η ανθεκτικότητα του στην αλατότητα του εδάφους και η δεκτικότητα του στο ράντισμα με θαλασσινό νερό, οδήγησε στη δημιουργία δενδροστοιχίας, ενός τέλειου ανεμοφράχτη, στο χώρο στάθμευσης της Θερμής.
Β. Θάμνοι
Στη Θερμή επιλέχθηκαν φυτά που έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής και ευδοκιμούν σε όλα σχεδόν τα εδάφη, ακόμα και τα πιο ξηρά κι άγονα. Ορισμένοι από τους θάμνους που επιλέξαμε έχουν διακοσμητικούς καρπούς ακόμα και το χειμώνα (π.χ. κυδωνίαστρο). Οι περισσότεροι θάμνοι παράγουν άφθονα άνθη και με μεγάλο εύρος άνθησης, που ξεπερνά και τους τέσσερις μήνες, ενώ είναι σημαντική η συμβολή τους στην προστασία από τους ανέμους.
Δάφνη ή Βάγια (Laurus nobilis)
Η δάφνη (επιστημονική ονομασία λάουρος ή ευγενής, Laurus nobilis) είναι ένα αρωματικό φυτό της οικογένειας των δαφνιδών. Ανήκει στο γένος λάουρος. Στην Ελλάδα, όπου απαντάται αυτοφυής, η δάφνη ήταν γνωστή από την αρχαιότητα, ως ιερό δέντρο, αφιερωμένο στον Απόλλωνα, ενώ την αναφέρει και ο Όμηρος. Οι Έλληνες και αργότερα οι Ρωμαίοι στεφάνωναν με κλαδιά δάφνης τους νικητές των αγώνων. Στην αρχαιότητα ήταν επίσης γνωστές οι θεραπευτικές της ιδιότητες, ενώ χρησιμοποιούταν, όπως και σήμερα, ως αρωματικό στη μαγειρική.
Μυρτιά (Myrtus xommunis)
Η μυρτιά ανήκει στο γένος Myrtus και στην οικογένεια μυρτίδες (Myrtaxeae). Το γένος αυτό περιλαμβάνει γύρω στα 75 είδη, τα οποία ευδοκιμούν σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές. Στην Ελλάδα απαντάται συνήθως η κοινή (Myrtus xommunis), αυτοφυής ή διακοσμητική. Στην αρχαιότητα μυρτιές φυτεύονταν κοντά σε τάφους, ενώ στεφάνια μυρτιάς φορούσαν οι συμμετέχοντες στις πομπές των Παναθηναίων. Η μυρτιά ήταν ακόμη σύμβολο κύρους αρχόντων και ρητόρων.
Πικροδάφνη (Nerium oleander)
Ανήκει στην οικογένεια Apocynaceae και είναι αειθαλής θάμνος, με πλούσια άνθη, που φθάνει σε ύψος έως 4 μ. Λέγεται ότι στην Ελλάδα ήρθε στην αρχαιότητα από την Κολχίδα.
Σπάρτο (Spartiumj junceum)
Το σπάρτο είναι αγγειόσπερμο, δικότυλο φυτό, το οποίο ανήκει στην τάξη φαβώδη και στην οικογένεια φαβίδες, που φθάνει σε ύψος τα δύο μέτρα. Έχει μακριούς, λεπτούς, μυτερούς στην άκρη βλαστούς που είναι σχεδόν γυμνοί, χωρίς φύλλα. Τα κίτρινα άνθη του σχηματίζουν βότρυς και είναι ιδιαίτερα αρωματικά. Τα σπάρτα είναι από τα πιο κοινά θαμνώδη αυτοφυή είδη στην Ελλάδα και απαντούν σε πεδινές και ημιορεινές περιοχές, ομορφαίνοντας το τοπίο την άνοιξη με τον έντονο χρωματισμό τους. Στην αρχαιότητα οι βλαστοί τους χρησιμοποιούνταν στην κατασκευή καλαθιών και ψάθινων καπέλων
Σχίνος (Pistacia Ientiscus)
Ο σχίνος ανήκει στην τάξη ρουτώδη και στην οικογένεια ρουτίδες. Είναι αγγειόσπερμο και δικότυλο φυτό, ένας αειθαλής θάμνος που φθάνει σε ύψος έως και 5 μ., πολύκλαδος, με πολύ έντονη μυρωδιά. Στην Ελλάδα απαντά σε πολλές περιοχές και ήταν γνωστός από την αρχαιότητα. Ο Διοσκουρίδης αναφέρει ότι το διαφανές ρετσίνι (μαστίχα) που παράγει το δέντρο αυτό και που φαίνεται ότι χρησιμοποιούταν στην κατασκευή καλλυντικών.
Κουμαριά (Arbutus unedo)
Η κουμαριά ανήκει στην οικογένεια των ερεικοειδών (Ericaceae) και είναι αειθαλής θάμνος ύψους 2-3 μ. ή σπανιότερα μικρό δέντρο. Είναι ένα από τα κοινότερα είδη των μεσογειακών θάμνων, που απαντά σε παράκτιες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας και στα νησιά.
Μετροσίδηρος (Metrosideros buxigolia)
Αειθαλής θάμνος που αναπτύσσεται σε ηλιόλουστες θέσεις, έχει μέτριες απαιτήσεις σε νερό και ελάχιστη θερμοκρασία αντοχής -10 βαθμούς. Ευδοκιμεί σε παραθαλάσσιες περιοχές. Μοιάζει πολύ με την ελιά, αν και δεν ανήκει στην οικογένειά της. Έχει γκριζοπράσινα φύλλα και βαθυκόκκινα άνθη.
Λυγαριά (Vitex agnus castus)
Μικρός ευλύγιστος, φυλλοβόλος θάμνος (ύψος έως και 3 μ.), αυτοφυές στην Ελλάδα. Είναι ένα είδος πολύ ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες, όπως και στις πολύ χαμηλές. Τα φύλλα και οι μίσχοι του είναι πολύ αρωματικά, Στην αρχαιότητα ήταν το ιερό φυτό της Ήρας και σε πολλές χώρες θεωρείται σύμβολο αγνότητας.
Βερονίκη (Veronica steciosa)
Αειθαλής θάμνος που φθάνει σε ύψος έως και 1,5 μ. Ανθίζει όλο το χρόνο με μενεξεδένια άνθη και είναι ιδανική για παραθαλάσσιες περιοχές λόγω της ανθεκτικότητας της στο αλάτι της θάλασσας, στον άνεμο και στις χαμηλές θερμοκρασίες.
Κυδωνίαστρο (Cotoneaster franchetti)
Αειθαλής ορθόκλαδη ποικιλία με αψιδωτό σχήμα ύψους 1,5 μ. και διαμέτρου 1,5 μ. Είναι γένος θάμνων των Rosaceae. Έχει μικρά γκριζοπράσινα φύλλα, ασημένια στην κάτω επιφάνειά τους και καρπούς που μοιάζουν με σφαιρίδια κόκκινα-πορτοκαλιά.
Λειμωνίαστρο (Limoniastrum monopetalum)
Αειθαλής θάμνος πυκνής βλάστησης, που ανήκει στην οικογένεια Plumbaginaceae. Το ύψος του φθάνει έως και το 1.5μ. Λόγω της ιδιαίτερα υψηλής αντοχής του σε ακραίες εδαφικές συνθήκες και αλατούχα εδάφη, επελέγη για τη δημιουργία φυτοφράχτη στο βόρειο (παραλιακό) μέτωπο της Θερμής.
Γ. Αρωματικά φυτά
Χρησιμοποιόντουσαν στην Ελλάδα από τα πανάρχαια χρόνια για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες και τη διατροφική τους αξία τους και πολλά κάνουν την εμφάνισή τους στους αρχαίους μύθους. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει ένα συνεχώς αυξανόμενο διεθνές ενδιαφέρον για τα ελληνικά αρωματικά φυτά και τις δεκάδες χρήσεις τους.
Δενδρολίβανο (Rosmarinuis officinalis)
Αρωματικός αειθαλής θάμνος που ανήκει στο γένος Ροσμαρίνος και στην οικογένεια των Χειλανθών. Γνωστό φυτό στην αρχαιότητα, όταν χρησιμοποιόταν σε θρησκευτικές τελετές και γιορτές, ενώ καιγόταν και σαν θυμίαμα. Η καταγωγή του είναι Μεσογειακή. Τα άνθη του, σε χρώμα ιώδες, κυανόλευκο ή λευκό, βρίσκονται κατά ομάδες και βγαίνουν στις μασχάλες των φύλλων. Δεν έχει ιδιαίτερη ανάγκη ποτίσματος και μπορεί να φυτρώσει και σε βραχώδεις ορεινές περιοχές.
Δίκταμος (Origanum dictammus)
Το δίκταμο είναι ένα τοπικό φυτό της Ελλάδας (με καταγωγή από την Κρήτη) και χρησιμοποιείται κυρίως ως ρόφημα. Το όνομα προέρχεται από το όρος Δίκτη όπου παλαιότερα αφθονούσε. Τα φύλλα του είναι χνουδωτά και έχουν χρώμα γκριζοπράσινο, Στην αρχαία Ελλάδα ήταν ένα από τα σπουδαιότερα φαρμακευτικά φυτά. Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε για τις παθήσεις του στομάχου και του πεπτικού συστήματος, στους ρευματισμούς, τα αρθριτικά, ως επουλωτικό, εμμηναγωγό, τονωτικό και αντισπασμωδικό.
Θυμάρι (Thymus vulgaris)
Αγγειόσπερμο, δικότυλο φυτό, το οποίο ανήκει στην τάξη των Σωληνανθών και στην οικογένεια των Χειλανθών. Είναι θάμνος μικρού ύψους (έως 30 εκ.), με όρθιους βλαστούς, εξαιρετικά ανθεκτικό και αρωματικό. Από την αρχαιότητα ήταν γνωστό για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Έχει αντιμικροβιακή δράση, χρησιμοποιείται κατά του βήχα και παθήσεων του στομάχου και είναι ιδιαίτερα τονωτικό. Στην Ελλάδα υπάρχουν 23 αυτοφυή είδη Θυμαριού (Αγριοθυμάρι, Χαμοθρούμπι και Σμάρι}.
Μέντα (Mentha viridis)
Ποώδες αρωματικό φυτό της οικογένειας των Χειλανθών των εύκρατων περιοχών. Υπάρχουν πάρα πολλές ποικιλίες στην Ελλάδα. Έχει άνθη ευωδιαστά. λευκά ή ιώδη, που ενώνονται σε στάχυα. Είναι φυτό φαρμακευτικό, γνωστό από την αρχαιότητα. Χρησιμοποιείται στη μαγειρική ως αρωματικό, καθώς και ως αφέψημα ή αιθέριο έλαιο. Υπάρχουν πάρα πολλές ποικιλίες. Περιέχει μια δροσιστική ουσία, τη μενθόλη που είναι εξαιρετικά αντισηπτική, καταπολεμά το συνάχι, τη γρίπη και τον πονόλαιμο.
Ρίγανη (Origanum vulgare)
Αρωματικό ποώδες, πολυετές, ιθαγενές και θαμνώδες φυτό της Μεσογείου. Ανήκει στο γένος ορίγανο της τάξης των Λαμιωδών και είναι φυτό αγγειόσπερμο και δικότυλο. Στην Ελλάδα η ρίγανη είναι αυτοφυής και βρίσκεται σε ορεινές και βραχώδεις περιοχές, είναι εξαιρετικής ποιότητος και θεωρείται από τις καλύτερες στον κόσμο. Η ρίγανη διευκολύνει την πέψη και βοηθά στις χρόνιες βρογχίτιδες.
Φασκόμηλο ή φασκομηλιά (Salvia officinalis)
Ανήκει στο γένος των αγγειόσπερμων δικότυλων φυτών Σάλβια. Φυτό πολυετές, θαμνώδες με πολυάριθμα κλαδιά ύψους μέχρι μισό μέτρο βρίσκεται σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, κυρίως σε ξηρούς και πετρώδεις τόπους. Τα φύλλα του είναι επιμήκη και παχιά χρώματος λευκοπράσινου. Τα άνθη του, χρώματος ιώδους, φύονται κατά σπονδύλους. Το φυτό έχει έντονο άρωμα και καλλιεργείται από την αρχαιότητα για τις φαρμακευτικές ιδιότητές του, ως αφέψημα και καρύκευμα. Τα φύλλα έχουν αντισηπτικές, αποχρεμπτικές και σπασμολυτικές ιδιότητες.
Απήγανος (ruta graveolens)
Πολυετές φυτό, που φτάνει σε ύψος 20-80 εκ. τα άνθη του έχουν κίτρινο χρώμα. Αυτοφύεται σε ξηρούς τόπους σε όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε παραθαλάσσιες και ημιορεινές περιοχές και σε χωράφια ασβεστούχα φτωχά-μέτριας γονιμότητας, ξηρικά. Ανθίζει τους μήνες Ιούνιο-Αύγουστο. Παρά την αποκρουστική για πολλούς μυρωδιά του, παλαιότερα αποτελούσε το «φαρμακείο» της κάθε αυλής. Από την αρχαιότητα χρησιοποιόταν ως εντομοαπωθητικό, αποκαθαρτικό μετά την γέννα των ζώων κ.α.
Τεύκριο (Teucrium polium)
Πολυετές φυτό, ύψους 10-30 εκ., με άνθη άσπρα. Αυτοφύεται σε άγονα ή πετρώδη μέρη σε όλη την Ελλάδα. Τα άνθη του είναι μικρά, ιώδους χρώματος. Ευδοκιμεί σε ημιορεινές δροσερές περιοχές και σε χωράφια φτωχά-μέτριας γονιμότητας, ξηρικά. Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Είναι φυτό αρωματικό και φαρμακευτικό.
Λεβάντα (Lavandula angustifolia)
Η λεβάντα είναι γένος φυτών που ανήκει στην οικογένεια Χειλανθή (Labiatae). Υπάρχει η γνήσια λεβάντα και η λεβάντα στοίχος. Από τη διασταύρωση αυτών των δύο προέρχεται η λεβάντα υβρίδιο, που φυτεύθηκε στη Θερμή. Η λεβάντα υβρίδιο είναι μικρός αειθαλής θάμνος, που φτάνει σε ύψος 30-80 εκ. κι έχει άνθη σκούρα κυανά ή κυανότεφρα. Ευδοκιμεί σε ημιορεινές περιοχές με υψόμετρο 400-700 μ. και σε χωράφια ασβεστούχα. μάλλον φτωχά, ξηρικά. Ανθίζει τον Ιούλιο. Οι ιαματικές της ιδιότητες ήταν γνωστές από την αρχαιότητα. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευτικό, μελισσοτροφικό και καλλωπιστικό.
Αρμπαρόριζα (Geranium ή Pelargonium roseum)
Πολυετής πόα, 50-70 εκ., που ανήκει στην οικογένεια των Geraniaceae. Είναι φυτό πολύ ανθεκτικό στις δύσκολες καιρικές συνθήκες και στα φτωχά εδάφη, όπως της Θερμής. Σκορπίζει υπέροχο άρωμα και χρώμα στο χώρο με τα άνθη που βγάζει το καλοκαίρι. Είναι φυτό γνωστό από την αρχαιότητα, που χρησιμοποιόταν ως αρωματικό σε γλυκά και φαγητά.
'Αλυσο (Alyssum cuneifolium)
Πολυετής πόα με γλαυκά φύλλα και άνθη σε διάφορα χρώματα κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου. Χρησιμοποιήθηκε στη Θερμή για τη στήριξη των πρανών.
Δ. Αναρριχώμενα
Αγιόκλημα (Lonicera etrusca)
Ανήκει στην οικογένεια των Αιγιοκληματίδων (Capriofoliaceae). Το γένος περιλαμβάνει 200 είδη, από τα οποία τα 8 είναι αυτοφυή στην Ελλάδα. Είναι αρωματικό και αρκετά ανθεκτικό φυτό, που μπορεί να φθάσει σε ύψος τα 6-10 μ.
Μπουκαμβίλια (Bougainvillea glabra)
Αγγειόσπερμο, δικότυλο φυτό, που ανήκει στην τάξη καρυοφυλλώδη και στην οικογένεια των νυκταγινιδών, που μπορεί να φθάσει σε ύψος τα 3-4 μ. Εισήχθη στην Ελλάδα πριν πολλούς αιώνες και εγκλιματίστηκε τόσο, που χαρακτηρίζει απόλυτα το νησιωτικό, αστικό, τοπίο, με τα πλούσια, έντονα σε χρώμα, άνθη του.
2. Θάμνοι, αρωματικά και έρποντα φυτά χωρίας αρχαία παράδοση στην Ελλάδα
Α. Θάμνοι
Λαντάνα (Lantana camara)
Φυτεύθηκε στον αρχαιολογικό χώρο της Θερμής λόγω της ανθοφορίας του κατά τη διάρκεια όλου τους έτους, της ανθεκτικότητας που παρουσιάζει στις παραθαλάσσιες περιοχές, και της λιγοστής φροντίδας που χρειάζεται.
Β. Αρωματικά
Λεβαντίνη (Santolina chamaecyparissus)
Αειθαλής θάμνος, που φτάνει σε ύψος 20-50 εκ. κι έχει άνθη κίτρινα. Δεν αυτοφύεται στη χώρα μας, αλλά καλλιεργείται σε όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε πεδινές και ημιορεινές περιοχές και σε χωράφια μέτριας γονιμότητας-πλούσια, ποτιστικά. Ανθίζει τους μήνες Μάιο- Ιούλιο. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται σε πλήρη άνθηση. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευτικό και καλλωπιστικό.
Γ. Έρποντα
Βερβένα (Verbena Sp)
Πολυετείς εδαφοκαλυπιικές πόες που ανήκουν στην οικογένεια με μεγάλη διάρκεια ανθοφορίας. Καλλιεργούνται κυρίως ως ανθόφυτα. Έχουν έρπουσα ανάπτυξη, πράσινα φύλλα και πλούσια ανθοφορία από τα μέσα της άνοιξης ως τα πρώτα κρύα του χειμώνα. Είναι ιδεώδη για εδαφοκάλυψη.
Διμορφοθήκη (dimorphotheca aurantiaca)
Ανήκει στην οικογένεια Compositae. Τα άνθη της είναι μεγάλα και μοιάζουν με μαργαρίτες σε χρώμα λευκό ή ιώδες. Ευδοκιμεί σε όλους τους τύπους των εδαφών, σε ηλιόλουστες τοποθεσίες. Όπως η βερβένα, έχει πλούσια ανθοφορία και προσφέρεται για εδαφοκάλυψη.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου