Το εξωκλήσι της Αγίας Θέκλας

Πύργοι Θερμής - ΛΕΣΒΟΣ

Τα Σιβιανά στους Πύργους Θερμής της Λέσβου χρονολογούνται από την Βυζαντινή εποχή καί επί τουρκοκρατίας μεταβλήθηκαν σε τουρκοχώρι, επειδή οι Τούρκοι αγάδες είχαν πάρει τα γύρω εύφορα λιοχώραφα και τα εκμεταλλεύονταν, βάζοντας τους Έλληνες να τα δουλεύουν. Σήμερα είναι ένας μικρός απόμερος οικισμός προς την δυτική μεριά του χωριού, κοντά στο μοναστήρι του Αγίου Ραφαήλ, με λιγοστά σπίτια ανάμεσα στα διάσπαρτα ερείπια και τα λιγοστά σωζόμενα παλαιά κτίσματα...

 Κατηφορίζοντας τα μονοπάτια σ’ ένα μικρό λαγκάδι, συναντάται το παλαιό εξωκλήσι της Αγίας Θέκλας, το όνομα της οποίας προέρχεται από το Θεός και κλέος και υποδηλώνει αυτήν που έχει θεϊκή δόξα. Το εκκλησάκι αυτό χτίστηκε σε παλαιότερους χρόνους από ευσεβείς χριστιανούς που είχαν μεγάλη ευλάβεια στην Αγία, συνεπαρμένοι από τον θαυμαστό βίο της, επιλέγοντας αυτό τον τόπο που μοιάζει αθέατος, περικυκλούμενος και προστατευόμενος από λοφίσκους καλυπτόμενους από τους ελαιώνες. Τα παλαιά χρόνια στη περιοχή αυτή εκτρέφονταν χοίροι, που λέγονται και σύες, γι’ αυτό και ο τόπος αυτός ονομάσθηκε «Συφειανά» και ακολούθως Σιβιανά.

Εισερχόμενοι στο μικρό αυτό Ναό, και προσκυνώντας την εικόνα της, ο Χριστιανός ενθυμείται τον θαυμαστό βίο της Αγίας Θέκλας, όπως τον περιγράφει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, καθώς καί το Acta Pauli et Theclae, που συντάχθηκε στα τέλη του 2ου αι. μ.Χ., καί τα «Θαύματα της Αγίας Θέκλας», ένα κείμενο του 5ου αι. μ.Χ., γραμμένο ίσως από τον Επίσκοπο Καισαρείας Βασίλειο. Στο συναξάρι της αναφέρεται ότι η Αγία ήταν κόρη της Θεοκλείας, από το Ικόνιο και στα 18 της χρόνια, ήταν αρραβωνιασμένη με κάποιον που τον έλεγαν Θάμυρι. Όταν ο Απόστολος Παύλος πήγε, από την Αντιόχεια στο Ικόνιο, έμενε στο σπίτι του Ονησιφόρου και εκεί δίδασκε την πίστη στο Χριστό, σε όλους εκείνους που πήγαιναν κοντά του. Η Αγία Θέκλα έμενε στην ίδια γειτονιά και όταν άκουγε τα γλυκύτατα λόγια του Παύλου, ξεχνούσε το φαγητό, το ποτό και όλα τα αναγκαία για να ζήσει. Ξεχνούσε ακόμη και την μητέρα της και τον αρραβωνιαστικό της, παρόλο που αυτοί προσπαθούσαν να την εμποδίσουν ν' ακούει τα λόγια του Παύλου. Η Θέκλα άκουγε από ένα ανοιχτό παράθυρο, το κήρυγμα του Αποστόλου και για τρεις ημέρες έμεινε ακίνητη και αμίλητη μπροστά στο παράθυρο εκείνο, σε βαθιά συλλογή. Στη συνέχεια ανακοίνωσε την απόφασή της να ματαιώσει το γάμο της και να αφιερωθεί στο Θεό για τον οποίο μιλούσε ο άγνωστος άνδρας στο γειτονικό σπίτι.

Ο Θάμυρις εξοργίστηκε εναντίον του Παύλου, τον οποίο θεώρησε υπεύθυνο για αυτή τη μεταστροφή της Θέκλας και έπεισε τους κατοίκους του Ικονίου να φυλακίσουν τον Απόστολο. Η Θέκλα τον επισκέφθηκε στη φυλακή, αλλά οι φρουροί του την ανακάλυψαν. Ο Απόστολος εκδιώχθηκε και η Θέκλα, η οποία παρέμεινε σταθερή στην άρνησή της να νυμφευθεί τον Θάμυρι, καταδικάστηκε σε θάνατο στην πυρά. Την ώρα της εκτέλεσής της συντελέστηκε θαύμα: οι φλόγες τύλιξαν το κορμί της προστατεύοντάς το, αντί να το καίνε, και έσβησαν από μια ξαφνική νεροποντή, που έσωσε την Αγία, αλλά προκάλεσε ζημιές στην πόλη. Ακολουθώντας τον Παύλο, η Θέκλα κατέφυγε στην Αντιόχεια για να βρει τον Απόστολο. Τον βρήκε να κρύβεται μέσα σ' ένα τάφο, μαζί με τον Ονησιφόρο, τον ξενοδόχο του και πήγε μαζί του στην Αντιόχεια. Μόλις μπήκαν στην πόλη, ο Αλέξανδρος, ο πρώτος άρχοντας της Αντιόχειας, ερωτεύθηκε την Θέκλα. Επειδή παρεκάλεσε τον Παύλο για να την πάρει γυναίκα του και δεν τα κατάφερε, τότε την έπιασε και την φίλησε ξεδιάντροπα, στην μέση του δρόμου. Η Αγία τότε φωνάζοντας, έσχισε το πανωφόρι του άρχοντα, έριξε από την κεφαλή του το στεφάνι που φορούσε και ζητούσε μόνον τον Παύλο. Ο δε Αλέξανδρος μη μπορώντας να αντέξει αυτήν την ντροπή, κατήγγειλε την Θέκλα στον ηγεμόνα. Τότε δίνεται η μάρτυς τροφή σε μία λέαινα και έπειτα δίνεται σε λιοντάρια και άρκτους. Όμως χωρίς να πάθει τίποτε, είδε ένα λάκκο γεμάτο με νερό και επειδή ήθελε προ πολλού να βαπτιστεί, μπήκε μέσα. Οι φώκιες που βρίσκονταν μέσα, αμέσως από θεία δύναμη, έμειναν νεκρές. Μετά δίνεται πάλι η παρθένος στα θηρία. Οι γυναίκες που βρίσκονταν τριγύρω, κατηγορούσαν τον ηγεμόνα, γιατί τιμωρούσε μια αθώα γυναίκα και έδειχναν μεγάλη αγάπη στην Θέκλα. Ιδιαίτερα η συγγενής του Καίσαρα Τρύφαινα, η οποία την φύλαττε και την είχε σαν την κόρη της Φαλκονίλλα που είχε πεθάνει.

Κατόπιν η Αγία δέθηκε κοντά σε δύο φοβερούς ταύρους του Αλέξανδρου. Αλλά και από αυτούς έμεινε αβλαβής. Ο ηγεμόνας και ο άρχοντας Αλέξανδρος, σκέφτηκαν ότι επιχειρούν αδύνατα πράγματα και επειδή έβλεπαν και την ευγενεστάτη Τρύφαινα να λιποθυμεί από την υπερβολική λύπη, για τα βάσανα της Θέκλας, άφησαν την Αγία ελεύθερη, για να ζήσει όπως θέλει.

Μετά την απελευθέρωση της Αγίας και αφού πέρασε αρκετός καιρός, πήγε στα Μύρα και βρήκε τον Παύλο. Από εκεί γύρισε πάλι στο Ικόνιο και με την γνώμη του Παύλου, άρχισε να διδάσκει το Ευαγγέλιο στους άπιστους. Επειδή έβλεπε την μητέρα της ότι δεν πίστευε στα λόγια του Ευαγγελίου, γι' αυτό την άφησε και πήγε στην Αντιόχεια, στον τάφο που βρήκε προηγουμένως τον Απόστολο Παύλο μαζί με τον Ονησιφόρο. Τον προσκύνησε και πήγε στην Σελεύκεια του Καλύκαδνου. Βγήκε ένα μίλι έξω, ανέβηκε στο βουνό Καλαμών και μόνασε για αρκετά χρόνια μέσα σ' ένα σπήλαιο το οποίο βρισκόταν στην παλαιά νεκρόπολη της πόλης. Το σπήλαιο αυτό βρισκόταν ψηλότερα από τον τάφο του τοπικού ήρωα Σαρπηδόνιου, που λατρευόταν μαζί με τον Απόλλωνα, ιδιαίτερα εξαιτίας των ιαματικών του ιδιοτήτων, αλλά χαμηλότερα από το ιερό της Αθηνάς Κανήτιδος, προστάτιδας της πόλης. Εκεί η Αγία Θέκλα δέχτηκε πολλές ενοχλήσεις από τους δαίμονες, επιδόθηκε όμως αμέσως στο χριστιανικό κήρυγμα. Η φήμη της εξαπλώθηκε γρήγορα και άρχισε να συγκεντρώνει γύρω της πλήθη, που ήθελαν να την ακούσουν ή να γιατρευτούν.

Έγινε γνωστή σε όλους για τις αρετές και τα θαύματά της και προσέλκυσε πολλές γυναίκες, ευγενείς και αρχόντισσες, να την μιμηθούν στην άσκηση. Επειδή δε η Αγία φαινόταν σε όλους άμισθος γιατρός του σώματος και της ψυχής, οι γιατροί της Σελεύκειας την φθονούσαν και γι' αυτό έστειλαν μερικούς νέους για να την ατιμάσουν. Η Αγία όταν τους είδε να ορμούν κατά πάνω της ξεδιάντροπα, επικαλέστηκε την βοήθεια του Θεού. Τότε, ως εκ θαύματος, άκουσε θεία φωνή να της λέει να μπει μέσα σε μια πέτρα, η οποία σχίστηκε γι’ αυτήν και εκεί αναπαύτηκε για πάντα κοντά στον Θεό, σε ηλικία 90 χρόνων. Οι κάτοικοι της Σελεύκειας έχτισαν προς τιμήν της Εκκλησία. Αναφέρεται ότι σε περιπτώσεις λοιμών ολόκληρη η πόλη πραγματοποιούσε λιτανείες προς τον ιερό τόπο της Αγίας. Τον 5ο αιώνα ο αυτοκράτορας Ζήνων, ίσως ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη βοήθεια που του παρέσχε η Αγία στον πόλεμό του κατά του σφετεριστή Βασιλίσκου, μεγάλωσε και λάμπρυνε την εκκλησία αυτή, που σήμερα είναι γνωστή με το όνομα Meriamlık, δηλαδή εκκλησία της Μαρίας ή συνεκδοχικά, της Παρθένου.

Η μνήμη της Αγίας Ισαποστόλου Θέκλας εορτάζεται στις 24 Σεπτεμβρίου.