Παθήσεις του Προστάτη

Ο προστάτης είναι όργανο του γεννητικού συστήματος του άντρα και παίζει ρόλο στην αναπαραγωγή, παρόλο του ότι, λόγω της θέσης του, τα συμπτώματα των παθήσεών του είναι κυρίως από το ουροποιητικό σύστημα.

Οι κύριες παθήσεις του προστάτη είναι:...

Α. Προστατίτιδα

Β. Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη

Γ. Καρκίνος του προστάτη

Α) Προστατίτιδα

Η προστατίτιδα είναι μία φλεγμονή ή λοίμωξη του προστατικού αδένα. Είναι μία πολύ συχνή διαταραχή. Προκαλείται από βακτήρια ή άλλους μικροοργανισμούς που προκαλούν φλεγμονή του προστάτη στο 50% - 70% των ανδρών. Αυτά τα βακτήρια συνήθως προέρχονται από λοίμωξη της ουροδόχου κύστης. Ωστόσο, μπορούν επίσης να προέρχονται από σεξουαλική επαφή με σύντροφο που έχει μολυνθεί από ένα σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα. Η χρήση προφυλακτικών κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, μπορεί να εμποδίσει την έκθεση στη λοίμωξη.

Άλλη αιτία της προστατίτιδας είναι η φλεγμονή που προκαλείται από διάφορες χημικές ουσίες, αν αυτές εισέλθουν στους προστατικούς αδένες. Παράδειγμα είναι η φλεγμονή από ουρικό οξύ κατά την παλινδρόμηση ούρων στους προστατικούς αδένες.

Άντρες με αυξημένο κίνδυνο για βακτηρίαση προστατίτιδα, είναι γενικά όσοι:

- είχαν πρόσφατη ή υποτροπιάζουσα λοίμωξη της ουροδόχου κύστης

- πάσχουν από Καλοήθη Υπερπλασία του Προστάτη

- πρόσφατα έχουν κάνει εισαγωγή ιατρικού εργαλείου στον ουροποιητικό σωλήνα

- έχουν δυσλειτουργίες του ουροποιητικού συστήματος.

 Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι προστατίτιδας:

- Βακτηριακή προστατίτιδα

- Μη βακτηριακή προστατίτιδα

- Προστατοδυνία

Β) Καλοήθης Υπερπλασία του Προστάτη

Από τη μέση ηλικία, το μέγεθος του προστάτη αυξάνεται προοδευτικά σε όλους τους άνδρες. Αν ο προστάτης μεγαλώσει αρκετά, ελαττώνει τη διάμετρο της ουρήθρας διότι την πιέζει καί η ροή των ούρων γίνεται πιο αδύναμη και πιο αργή. Αυτό μπορεί να συμβεί και σε μετρίου μεγέθους προστάτες. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται Καλοήθης Υπερπλασία Προστάτη. Η Καλοήθης Υπερπλασία του Προστάτη δεν είναι καρκίνος, ούτε οδηγεί σε καρκίνο, παρόλο που κάποιος μπορεί να έχει ταυτόχρονα και τα δυο.

Συμπτώματα της Καλοήθους Υπερπλασίας του Προστάτη:

Τα συμπτώματα που εμφανίζονται πιο συχνά είναι:

- Συχνουρία

- Αδύναμη ροή ούρων

- Νυχτερινή έγερση για ούρηση

- Δυσκολία στην πρωινή έναρξη της ούρησης

- Επίσχεση (ο ασθενής δεν μπορεί να ουρήσει).

Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη απασχολεί 1 στους 2 άνδρες ηλικίας άνω των 60 ετών. Τα συμπτώματα της νόσου χειροτερεύουν με την αύξηση της ηλικίας, καταλήγοντας να απασχολούν περίπου 80% των ανδρών ηλικίας άνω των 80 ετών.

Τι περιλαμβάνει η εξέταση για την Καλοήθη Υπερπλασία του Προστάτη:

Η κύρια μέθοδος που έχει ο ιατρός για να εξακριβώσει αν υπάρχει διόγκωση του προστάτη, είναι η δακτυλική εξέταση από το ορθό. Κατά τη διάρκεια αυτής της εξέτασης, ο ιατρός ψηλαφεί τον προστάτη μέσω του εντέρου. Η εξέταση δεν είναι επώδυνη και προκαλεί μόνο μικρή ενόχληση στους περισσότερους ασθενείς. Αυτή η εξέταση δίνει τη δυνατότητα στον ιατρό να εκτιμήσει το μέγεθος του προστάτη και να εξακριβώσει εάν έχει εξογκώματα ή ανώμαλη υφή.

Ακόμα μια σημαντική εξέταση (ανώδυνη), είναι το υπερηχογράφημα ή από την κοιλιά ή από το έντερο, που ελέγχει τη μορφολογία αλλά και τη λειτουργικότητα (υπόλειμμα ούρων) του ουροποιητικού. Επιπλέον, η λειτουργικότητα μπορεί να εκτιμηθεί και με την ουροροομετρία, δηλαδή την καταγραφή με ειδικό μηχάνημα της ροής των ούρων με το χρόνο.

Γ) Καρκίνος του Προστάτη

Καρκίνος του προστάτη είναι η κακοήθης εξαλλαγή των προστατικών κυττάρων σε καρκινικά, με τάσεις τόσο τοπικής διήθησης - επέκτασης στους γύρω ιστούς, όσο και μετάστασης στους τοπικούς λεμφαδένες μέσω της λεμφικής οδού και σε απομακρυσμένα όργανα μέσω της αιματικής κυκλοφορίας. Είναι ο πιο συχνός καρκίνος στον άντρα, αλλά ο δεύτερος πιο θανατηφόρος μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Γενικά χαρακτηρίζεται από αργή εξέλιξη και μακρά πορεία, που μας δίνει τη δυνατότητα για έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματική αντιμετώπιση.

Συμπτώματα:

Ο καρκίνος του προστάτη προχωράει ύπουλα, χωρίς τοπικά συμπτώματα στα αρχικά στάδια. Συνήθως συμπτώματα δίνει σε προχωρημένα στάδια, αφού δώσει μεταστάσεις. Πολλές φορές πρώτο σύμπτωμα είναι ο πόνος στους σπονδύλους της οσφυϊκής μοίρας και στα οστά της λεκάνης από μεταστάσεις του καρκίνου του προστάτη που τα καταστρέφουν. (Τα οστά και οι πνεύμονες είναι τα κύρια όργανα που μεθίσταται κατά πρώτο λόγο ο προστατικός καρκίνος). Μεγάλη λοιπόν είναι η σημασία του προληπτικού ελέγχου του προστάτη σε ασυμπτωματικούς κατά τα άλλα άντρες.

Διάγνωση:

Ο βασικός έλεγχος για τον καρκίνο του προστάτη, είναι η δακτυλική εξέταση και η μέτρηση του PSA στο αίμα. Αν σε ένα από αυτά υπάρχουν υποψίες (υψηλό PSA ή ψηλαφητή σκληρία στη δακτυλική εξέταση) ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε βιοψίες προστάτη. Αν πιστοποιηθεί καρκίνος, ακολουθούν εξετάσεις για τη διαπίστωση τυχόν επέκτασής του και ανάλογη θεραπεία.

Θεραπεία:

Σκοπός της θεραπείας είναι να καθαρίσει πλήρως τον καρκίνο, ή αν αυτό δεν είναι δυνατό, να παρατείνει τη ζωή του ασθενή ή και να βελτιώσει την αναμενόμενη ποιότητά της.

Θεραπευτκές επιλογές είναι:

- Αναμονή και παρακολούθηση, κυρίως σε ασθενείς προχωρημένης ηλικίας, αφού ο καρκίνος του προστάτη βαδίζει αργά και σ' αυτές τις ηλικίες, συνήθως είναι ηπίου δυναμικού.

- Ριζικές θεραπείες, δηλαδή θεραπείες με προοπτική ίασης. Αυτές εφαρμόζονται όταν ο καρκίνος περιορίζεται μόνο στον προστάτη και περιλαμβάνουν τη χειρουργική, την ακτινοθεραπεία και τη βραχυθεραπεία (εμφύτευση ραδιενεργών σποριών μέσα στον προστάτη).

- Παρηγορητικές - υποστηρικτικές θεραπείες. Αυτές περιλαμβάνουν την ορμονοθεραπεία, τη χημειοθεραπεία, την τοπική ακτινοβολία σε σημεία του σκελετού που πονάνε, τη χρήση αναλγητικών ή ναρκωτικών ουσιών για αντιμετώπιση του πόνου των τελικών σταδίων, κ.ά. Πιο σημαντική είναι η ορμονοθεραπεία, η οποία «κοιμίζει» κατά κάποιο τρόπο τον καρκίνο για κάποιους μήνες ή χρόνια και ο ασθενής είναι σαν να μην έχει τίποτε. Δυστυχώς όμως σε κάποιο σημείο γίνεται ορμονοανθεκτικός και «ξυπνάει».

Δ) Προληπτικός έλεγχος για τον προστάτη

Οι Προστατίτιδες και η Καλοήθης Υπερπλασία του Προστάτη ΔΕΝ προκαλούν καρκίνο, ούτε προδιαθέτουν να κάνουμε πιο εύκολα καρκίνο. Παρόλα αυτά, υπάρχει η περίπτωση αυτές οι παθήσεις να συνυπάρχουν με τον Καρκίνο του Προστάτη. Γι' αυτό είναι σημαντική η εξέταση σε τακτικά διαστήματα από τον ουρολόγο. Άντρας που έχει κάποια συμπτώματα από το κατώτερο ουροποιητικό σύστημα, ταλαιπωρείται και θα αναγκαστεί να πάει στον ουρολόγο. Το σημαντικό είναι ότι ακόμα κι αυτός που δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα - σύμπτωμα, πρέπει να εξετάζεται τακτικά.

Ο προληπτικός έλεγχος περιλαμβάνει τη λήψη του ιστορικού, την ερώτηση και αξιολόγηση των συμπτωμάτων από το κατώτερο ουροποιητικό, τη δακτυλική εξέταση του προστάτη και τη μέτρηση του PSA στο αίμα μία φορά το χρόνο από την ηλικία των 50 ετών και μετά. Όσοι έχουν πρώτου βαθμού συγγενή με Καρκίνο του Προστάτη (αλλά σύμφωνα με κάποιους ερευνητές όλοι οι άντρες), πρέπει να αρχίσουν τον έλεγχο από την ηλικία των 40 ετών. Μαζί με τα ανωτέρω, ο ουρολόγος μπορεί να ζητήσει υπερηχογραφικό έλεγχο του ουροποιητικού, εξετάσεις ούρων, αιματολογικές εξετάσεις και κυρίως ό,τι απ' αυτές αφορά τη νεφρική λειτουργία και ουροροομετρία. Ανάλογα με τα αποτελέσματα, θα λάβει περαιτέρω αποφάσεις για επιπλέον εξετάσεις αν χρειάζονται, για συμβουλές ή θεραπεία.

Βασίλης Μουτζούρης, Χειρούργος Ουρολόγος - Ανδρολόγος

Πηγή: Περιοδικό VIEW