Σε μια από τις ωραιότερες περιοχές των ανατολικών ακτών της Λέσβου, βρίσκεται το χωριό Πύργοι Θερμής, σε απόσταση 10 χιλιομέτρων βορειότερα από την πόλη της Μυτιλήνης. Μπροστά στην πανέμορφη αγκαλιά της νησιωτικής αυτής γης, ένας πανέμορφος κόσμος, γεμάτος με σπάνιες χάρες και εικόνες ιδανικές, ξεπροβάλλει μαζί με το φως του ήλιου, ζωγραφίζοντας με τα πιο φανταχτερά χρώματα τον ουρανό και τα σύννεφα, καθώς καθρεφτίζονται στα καταγάλανα νερά της θάλασσας του Αιγαίου. Αγκαλιάζουν στην απεραντοσύνη τους τούτη τη γη, σαν μια αρμονική συμφωνία που αποκαλύπτει τον παραδεισένιο και αγιασμένο τόπο της Θερμής, γαλήνιο, ήρεμο.
σ.α.

Δευτέρα 22 Νοεμβρίου 2010

Τα σαλιγκάρια

Πύργοι Θερμής - ΛΕΣΒΟΣ
Τον Σεπτέμβρη, με το ξεκίνημα του φθινοπώρου, μόλις πέσουν τα πρωτοβρόχια, οι άνθρωποι σε όλα τα χωριά ξεχύνονται στα γύρω βουνά και στα χωράφια για να μαζέψουν τα σαλιγκάρια που έχουν βγει από τα καβούκια και τις κρύπτες όπου είναι καταχωνιασμένα, προφυλαγμένα από τις καιρικές συνθήκες και τους εχθρούς. Από τα παλιά χρόνια οι χωρικοί αντιμετωπίζοντας διάφορες οικονομικές δυσκολίες, συνήθιζαν να συλλέγουν και τα σαλιγκάρια, τα οποία από τότε μαγειρεύονται και τρώγονται μέχρι και σήμερα αφού για πολλούς αποτελεί ενίοτε ένα αρκετά αρεστό φαγητό...

Η όλη διαδικασία αποτελεί ένα ευχάριστο γεγονός όμως το εκπληκτικό με τα σαλιγκάρια είναι οι άγνωστες πτυχές τους, αφού το καθένα από αυτά έχει αρσενικά αλλά και θηλυκά όργανα αναπαραγωγής!!! Και ζευγαρώνουν κατά την περίοδο του καλοκαιριού, φέροντας σε επαφή τα αντίθετα γεννητικά τους όργανα, διεγείροντας το σύντροφό τους με «περίτεχνους» σχηματισμούς. Αφού γεννήσει μετά από 2 εβδομάδες το γονιμοποιημένο σαλιγκάρι 50 ή και πολύ περισσότερα αυγά, τα θέτει σε κάποια τρύπα του εδάφους για την επώαση που διαρκεί ένα μήνα. Όταν γεννηθούν τα σαλιγκαράκια είναι πλέον ενήλικα και διαθέτουν τους μηχανισμούς που τους προστατεύουν κυρίως από τις απώλειες νερού του οργανισμού τους, ειδικότερα κατά την ζεστή θερινή περίοδο.
Έτσι τα σαλιγκάρια, τα καλοκαίρια κλείνουν το διάφραγμά τους και κρύβονται κολλώντας σε δροσερά μέρη, περιμένοντας τις βροχές του φθινοπώρου, που μόλις αρχίσουν και αυξηθεί η υγρασία του περιβάλλοντος, βγαίνουν μέσα στη βροχή ανοίγοντας το διάφραγμά τους αναζητώντας την τροφή τους. Για να κινηθούν χρησιμοποιούν δύο ζευγάρια κεραίες. Στις άκρες του μεγαλύτερου ζευγαριού βρίσκονται τα μάτια τους, και το άλλο χαμηλότερο ζευγάρι τα βοηθάει να αντιλαμβάνονται μυρίζοντας το περιβάλλον γύρω τους. Περπατάνε με πολύ αργές κινήσεις, συστέλλοντας και διαστέλλοντας τους μύες, βοηθούμενα από μια ουσία, ένα σάλιο, που παράγεται από έναν αδένα τους, ο οποίος δημιουργεί ένα γλοιώδες στρώμα για να γλιστρούν κινούμενα επάνω του, και να προστατεύονται χωρίς να τραυματίζεται το μαλακό μέρος του σώματός τους. Ταυτοχρόνως με αυτό το σάλιο που αλείφουν στο πέρασμά τους πάνω στα φυτά, τα προστατεύουν από τις ασθένειες. Τα σαλιγκάρια είναι πολυφάγα, και μπορούν μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο να φάνε τροφές ίσες με το μισό βάρος τους. Μπορούν όμως, να παραμείνουν χωρίς τροφή για ένα συνεχή χρόνο.
Μόλις λοιπόν, σταματήσει η βροχή, αρχίζει το «χόμπι» των ανθρώπων που βγαίνουν προς αναζήτηση μαζεύοντας τα σαλιγκάρια, κατά τις ημέρες των φθινοπωρινών βροχών όταν βγαίνουν για να βοσκήσουν, και αναζητούνται επίμονα από πολλούς μανιώδεις συλλέκτες τους. Η εύρεσή τους είναι πανεύκολη, αφού τα μικρά ζωάκια με το χαρακτηριστικό καφεκόκκινο κέλυφος περπατάνε αμέριμνα, προσηλωμένα στην αναζήτηση της τροφής τους, άλλοτε κοπαδιαστά και άλλοτε απομονωμένα από τα υπόλοιπα. Από αυτά δεν μαζεύονται τα μαύρα σαλιγκάρια, τα επονομαζόμενα στον τόπο μας «οβριγιοί», διότι δεν τρώγονται.
Μέσα στην χαροποιό αυτή αναζήτηση και περισυλλογή, οι σακούλες των συλλεκτών γεμίζουν σιγά-σιγά με σαλιγκάρια και αφού ανταλλαγούν οι πληροφορίες αναμεταξύ των γνωστών για τα μέρη που είχε τα περισσότερα, ακολουθεί η διαδικασία του μαγειρέματος στα σπίτια. Η εκτέλεση της συνταγής για να μαγειρευτούν τα σαλιγκάρια χρειάζεται υπομονή διότι είναι κοπιώδης έως και βαρετή για πολλές νοικοκυρές, αφού απαιτεί πολλά ξεπλύματα με πολύ νερό και αλάτι για να φύγει το σάλιο τους, βράσιμο, ξανά ξέπλυμα, σιγοβράσιμο, ανακάτεμα για να μαγειρευτεί όμορφα δεμένο με τη σάλτσα του καί τα μπαχαρικά, μένοντας τελικά με το ελαιόλαδό τους γευστικότατα να τρώγονται ρουφώντας τα με όρεξη.
Τα σαλιγκάρια, όσα γλιτώσουν από τους ανθρώπους, θανατώνονται τα περισσότερα επειδή τρώνε τα φυτά που έχουν φυτοφάρμακα και λιπάσματα. Όσα σαλιγκάρια επιζήσουν, σταματάνε να τρώνε και ανοίγουν τρύπες για να μείνουν το χειμώνα. Εκεί αφού αποβάλλουν τα περιττώματά τους, παίρνουν μια στάση γυρίζοντας ανάποδα και εκκρίνουν μια ουσία που περιέχει πολύ ασβέστιο που με την επαφή του αέρα γίνεται στερεή και σχηματίζει τρία επιφράγματα για την συσσώρευση αέρα που θα βοηθά διαδοχικά στην αναπνοή τους, καθώς και για την ασφάλειά τους στα 7 το πολύ χρόνια ζωής τους.
Οι επιστήμονες αναγνωρίσουν την θρεπτικές και υγιεινές ιδιότητες των σαλιγκαριών και η τροφή τους είναι χρήσιμη για τον ανθρώπινο οργανισμό λόγω των αμινοξέων που περιέχουν οι πρωτεΐνες τους και κάνουν καλό στο πεπτικό σύστημα, λόγω των κατά πολύ λιγότερων βακτηριδίων σε σχέση με τα υπόλοιπα κρέατα. Τα σαλιγκάρια θεωρούνται θεραπευτικά για της παθήσεις του συκωτιού, της φυματίωσης, του ραχιτισμού, της παχυσαρκίας, της αρτηριοσκλήρωσης, της μείωσης της χοληστερίνης, του έλκους του στομάχου.
Απειλή και για τα σαλιγκάρια, αποτελούν σήμερα οι διάφορες καταστρεπτικές παρεμβάσεις του ανθρώπου με την ασύστολη εκμετάλλευση του περιβάλλοντος, που προκαλεί την μείωση και των σαλιγκαριών, σε σημείο που θα έρθουν κάποιες εποχές που οι νέες γενεές δεν θα μπορούν να απολαύσουν αυτό το χαριτωμένο δώρο της πλάσης.
Στρατής Ανδριώτης

2 σχόλια:

  1. πολύ καλό το κείμενο με τις πληροφορίες του, μόνο που μου τρώνε τα μαρούλια και δεν μπορώ να τα συμπαθήσω

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. πιάστε μερικά σαλιγκάρια κοπανιστε τα κελύφη και μετά καψαλιστε τα σε ένα παλιό τηγάνι .
      Μετά σκουπίστε τα γύρω απο τα μαρούλια...

      Διαγραφή