Σε μια από τις ωραιότερες περιοχές των ανατολικών ακτών της Λέσβου, βρίσκεται το χωριό Πύργοι Θερμής, σε απόσταση 10 χιλιομέτρων βορειότερα από την πόλη της Μυτιλήνης. Μπροστά στην πανέμορφη αγκαλιά της νησιωτικής αυτής γης, ένας πανέμορφος κόσμος, γεμάτος με σπάνιες χάρες και εικόνες ιδανικές, ξεπροβάλλει μαζί με το φως του ήλιου, ζωγραφίζοντας με τα πιο φανταχτερά χρώματα τον ουρανό και τα σύννεφα, καθώς καθρεφτίζονται στα καταγάλανα νερά της θάλασσας του Αιγαίου. Αγκαλιάζουν στην απεραντοσύνη τους τούτη τη γη, σαν μια αρμονική συμφωνία που αποκαλύπτει τον παραδεισένιο και αγιασμένο τόπο της Θερμής, γαλήνιο, ήρεμο.
σ.α.

Σάββατο 25 Δεκεμβρίου 2010

Χρονιάρες ημέρες στο χωριό

Πύργοι – Θερμής ΛΕΣΒΟΣ
Κάθε εορταστική περίοδος, που έγκειται σε μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης, πανηγυρίζεται από όλο το χωριό, με αγνά οικογενειακά γλέντια, διατηρώντας τα ήθη, τα έθιμα και τις αιώνιες παραδόσεις που κληρονομήθηκαν από γενιά σε γενιά. Κάθε εποχή είναι ιδιαίτερα ξεχωριστή και γιορτινή. Όταν έρχονται οι χρονιάρες μέρες, τα Χριστούγεννα, οι άνθρωποι αισθάνονται μεγάλη χαρά για τη Γέννηση του Χριστού, που προσέδωσε πραγματικό νόημα στη ζωή του κάθε ανθρώπου...

Πέμπτη 23 Δεκεμβρίου 2010

Μέταλλο – Γυαλί – Φως

ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΕΙΟ - Γιώργος Κατσαρός
Ο Γιώργος Κατσαρός είναι γόνος οικογένειας καταγομένης από τους Πύργους Θερμής της Λέσβου και γεννήθηκε το 1974 στην Θεσσαλονίκη. Ζει και εργάζεται στην Μυτιλήνη, σε ένα εργαστήριο που ξεκίνησε να υπάρχει πριν 9 χρόνια, κάνοντας ειδικές κατασκευές, διακοσμήσεις μαγαζιών και πολλά άλλα...

Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου 2010

Ο Καλόγερος της Θερμής (1905 μ.Χ.)

Ήμουνα, που λέτε, φτωχό κορίτσι και δούλευα υπηρέτρια σε κάποιο πλούσιο σπίτι. Η κυρά μου όμως ήταν σκληρή και με βασάνιζε με πολλές δουλειές. Μ' έστελνε ακόμη και στις ελιές και να της δίνω το μεροκάματο. Πηγαίναμε στη Θερμή με τα πόδια και μαζεύαμε ελιές. Ήμουνα και γεροδεμένη γι' αυτό και ο Κεχαγιάς μ' έβαζε να τραβάω το γαϊδούρι φορτωμένο με τις ελιές...

Τετάρτη 1 Δεκεμβρίου 2010

Τα ιαματικά λουτρά της Θερμής

Μετά τις διαδοχικές καταστροφές και την εγκατάλειψη των προϊστορικών οικισμών της αρχαίας Θερμής στη Λέσβο, οι κάτοικοι της περιοχής μετά το πέρας της 2ης χιλιετίας π.Χ., άρχισαν να επικεντρώνουν την παρουσία τους γύρω από το χώρο όπου ανάβλυζαν τα ιαματικά νερά μέσα από τα έγκατα της γης, οικοδομώντας πλησίον σε αυτά οικισμό, καθώς και ειδωλολατρικό ναό προς τιμήν της θεάς Αρτέμιδος, αποδίδοντας στη λατρεία της τις θεραπείες από τις πηγές. Από αυτά τα κίτρινα θειούχα θερμά νερά πήρε το όνομά της ολόκληρη η ευρύτερη περιοχή και ονομάστηκε Θερμή. Επί τουρκοκρατίας οι Τούρκοι ονόμασαν τον τόπο αυτό «Σαρί-Λούτζα» που θα πει κίτρινα Λουτρά...

Παρασκευή 26 Νοεμβρίου 2010

Δευτέρα 22 Νοεμβρίου 2010

Τα σαλιγκάρια

Πύργοι Θερμής - ΛΕΣΒΟΣ
Τον Σεπτέμβρη, με το ξεκίνημα του φθινοπώρου, μόλις πέσουν τα πρωτοβρόχια, οι άνθρωποι σε όλα τα χωριά ξεχύνονται στα γύρω βουνά και στα χωράφια για να μαζέψουν τα σαλιγκάρια που έχουν βγει από τα καβούκια και τις κρύπτες όπου είναι καταχωνιασμένα, προφυλαγμένα από τις καιρικές συνθήκες και τους εχθρούς. Από τα παλιά χρόνια οι χωρικοί αντιμετωπίζοντας διάφορες οικονομικές δυσκολίες, συνήθιζαν να συλλέγουν και τα σαλιγκάρια, τα οποία από τότε μαγειρεύονται και τρώγονται μέχρι και σήμερα αφού για πολλούς αποτελεί ενίοτε ένα αρκετά αρεστό φαγητό...

Τετάρτη 17 Νοεμβρίου 2010

Το πάθημα του Ιερομόναχου Φωτίου Λαυριώτου

*Το παρακάτω συμβάν διαδραματίστηκε την περίοδο (1959-1962) της αποκαλύψεως των Νεοφανών Μαρτύρων Ραφαήλ, Νικολάου, Ειρήνης και των συν αυτώ μαρτυρησάντων στην Θερμή της Λέσβου και περιγράφεται στο βιβλίο «Καρυές ο λόφος των Αγίων» της Βασιλικής Ράλλη (εκδ. Ακρίτας).
«Η φιλοτεχνηθείσα από τον αείμνηστον αγιογράφο Φώτη Κόντογλου εικόνα των αγίων Ραφαήλ και Νικολάου δεν ήταν η πρώτη, καθώς ενόμιζε τότε ο μητροπολίτης Μυτιλήνης Ιάκωβος. Είχε προηγηθεί μία άλλη με τους δύο αγίους, την οποία είχε αγιογραφήσει ο ερασιτέχνης αγιογράφος ιερέας της Μόριας Βασίλειος Μπάμιας. Είχε προβεί στην ενέργεια αυτή, γιατί είχε ονειρευτεί τον άγιο Ραφαήλ, ο όποιος, αφού σταύρωσε την κόρη του, που ήταν σοβαρά άρρωστη από παράτυφο, του είπε:...

Κυριακή 14 Νοεμβρίου 2010

Το καμπανί

Κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου, ο οποίος ξεκίνησε το 1914, οι Εγγλέζοι χρησιμοποιούσαν ως αεροδρόμιο τον παραθαλάσσιο κάμπο των Πύργων Θερμής της Λέσβου, όπου καλλιεργούσαν τα σιτάρια και είχαν τα σιταράλωνα οι χωρικοί. Από εκεί απογειωνόντουσαν και εφορμούσαν τα πολεμικά αεροσκάφη για να βομβαρδίσουν στόχους των Γερμανών και όταν επέστρεφαν άδειαζαν τις βόμβες στη θάλασσα πριν προσγειωθούν για λόγους μεγαλύτερης ασφάλειας. Γι’ αυτό μέχρι σήμερα εντοπίζονται από τους αλιείς τέτοιου είδους βόμβες στο βυθό της θάλασσας που εξουδετερώνονται από πυροτεχνουργούς...


Τρίτη 9 Νοεμβρίου 2010

Στους Στρατήδες της Λέσβου

Δράττομαι της ευκαιρίας, για να εξηγήσω κάτι που, κάθε χρόνο σαν σήμερα 8 Νοεμβρίου, εξηγώ στους φίλους που αμφιβάλλουν αν γιορτάζω… σήμερα. Για το λόγο αυτό καταφεύγω σε δυο εκδοχές για τούτη την εξήγηση. Η μία από έναν Στρατή (Στρατής Μπαλάσκας) και η άλλη από έναν Στράτη (Στράτης Μυριβήλης)...

Κυριακή 24 Οκτωβρίου 2010

Η πρώτη διαφήμιση του Ξενοδοχείου «Σάρλιτζα Πάλλας» στη Θερμή της Λέσβου

Το ξενοδοχείο «Σάρλιτζα Πάλλας» ξεκίνησε τη λειτουργία την 1η Μαίου 1910. Στο φύλλο αρ. 171 της τοπικής εφημερίδας "Σάλπιγξ" της 29/4/1910 καταχωρείται η πρώτη διαφήμιση του ξενοδοχείου που είχε ως εξής:...

Τετάρτη 6 Οκτωβρίου 2010

Τα γλαρόνια

Σε μικρή απόσταση από τις ακτές της Θερμής στη Λέσβο, βρίσκεται θαλασσοδαρμένη η βραχονησίδα «Βενιζέλος», το νησάκι που μοιάζει σα φουνταρισμένο πλεούμενο καταμεσί στο πέλαγος. Μοναχικό και απόμακρο από τις στεριές, λούζεται στα κύματα του Αιγαίου και χαριεντίζεται με τους κάθε λογής ανέμους που φυσούν κάθε εποχή. Κυκλωμένο από τις μανιασμένες και άλλοτε γαληνεμένες θάλασσες, τις βάρκες και τα καΐκια που ψαρεύουν στους ψαρότοπους τούτους, λες και κάποιο θεϊκό χέρι το τοποθέτησε σε αυτό το σημείο του πελάγους, σαν μια εξαίσια ζωγραφιά για να σπάει τη μονοτονία του...

Παρασκευή 1 Οκτωβρίου 2010

Περί Θρησκείας, Πατρίδας, Οικογένειας

Στις ημέρες μας, παρατηρείται μια παρανοϊκή εμμονή μερικών συνανθρώπων μας, που αποβλέπει στην κατάλυση βασικών αξιών και θεσμών, οι οποίοι απορρέουν μέσα από την μακραίωνη ζωή και τον πολιτισμό του λαού μας. Συγκεκριμένα, βλέπουμε να γίνεται συχνά μια υποτιμητικά ειρωνική, υποκριτική καί δυσφημιστική προσπάθεια παραπληροφόρησης και αρνητικού επηρεασμού, κυρίως των νέων, μέσω διαφόρων «φερέφωνων» των ραδιοτηλεοπτικών και έντυπων μέσων, σε ότι αφορά τα ιδανικά της Θρησκείας, της Πατρίδας και της Οικογένειας, θέλοντας προφανώς να περάσουν καταστρεπτικά μηνύματα, ώστε να δημιουργηθούν άναρχες κοινωνίες για ακόμα πιο χειρότερες και προβληματικές καταστάσεις από αυτές που βιώνουμε, διότι ίσως σε κάποιους δεν αρκεί η σημερινή γενική παραλυσία που διαλύει ανθρώπους, αλλά επιθυμούν κάτι το τελείως εωσφορικό!...

Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου 2010

Το εξωκλήσι της Αγίας Θέκλας

Πύργοι Θερμής - ΛΕΣΒΟΣ
Τα Σιβιανά στους Πύργους Θερμής της Λέσβου χρονολογούνται από την Βυζαντινή εποχή καί επί τουρκοκρατίας μεταβλήθηκαν σε τουρκοχώρι, επειδή οι Τούρκοι αγάδες είχαν πάρει τα γύρω εύφορα λιοχώραφα και τα εκμεταλλεύονταν, βάζοντας τους Έλληνες να τα δουλεύουν. Σήμερα είναι ένας μικρός απόμερος οικισμός προς την δυτική μεριά του χωριού, κοντά στο μοναστήρι του Αγίου Ραφαήλ, με λιγοστά σπίτια ανάμεσα στα διάσπαρτα ερείπια και τα λιγοστά σωζόμενα παλαιά κτίσματα...

Πέμπτη 23 Σεπτεμβρίου 2010

Η δημιουργία του όρου "λεσβία" λόγος περηφάνειας διαχρονικά για όλους του Λέσβιους και τις Λέσβιες

του Σπύρου Πιπερά
Οι αρχαίοι Αθηναίοι δεν συγχώρησαν ποτέ στους αρχαίους Λέσβιους (κι όχι μονάχα Μυτιληναίους) το γεγονός πως η κοινωνία τους είχε τοποθετήσει τη Γυναίκα δίπλα, στον Άντρα. Δεν συγχώρησαν ποτέ στην κοινωνία της Λέσβου πως αντί να υιοθετήσουν το αθηναϊκό πρότυπο και να κλειδώνουν τη σύζυγο στον γυναικωνίτη, για να διαφυλάξουν την καθαρότητα της ράτσας αλλά και για να μπορούν εκείνοι ανενόχλητοι, να κυνηγούν παλλακίδες και προστατευόμενους στα συμπόσια και τις παλαίστρες, οι Λέσβιοι έστελναν τα κορίτσια τους στους «μουσιπόλους οίκους»!...

Τρίτη 21 Σεπτεμβρίου 2010

Το πάρσιμο της Λέσβου από τους Τούρκους (1462μ.Χ.)

Γράφει ο Φώτης Κόντογλου ότι «Τό σπουδαίο αυτό νησί λεγότανε Λέσβος στ’ αρχαία χρόνια, και Μυτιλήνη ήτανε η πρωτεύουσά του. Στάθηκε δοξασμένο από τα παμπάλαια χρόνια, πού ήτανε πρωτεύουσα της Αιολίδας. Οι Αιολείς ήτανε μια από τις τρεις ελληνικές φυλές, κ’ Αιολίδα λεγότανε η χώρα πού κατοικούτανε, από τον Ελλήσποντο, τα σημερινά Δαρδανέλια, ίσαμε τον Έρμο ποταμό, τούρκικα Γκεντίζ-τσάι, βορινά από τη Σμύρνη. Συμπεραίνω πως η Μυτιλήνη ήτανε η μητρόπολη της Αιολίδας, κι όχι καμμιά άλλη από τις δώδεκα πλούσιες πολιτείες πού ήτανε χτισμένες απάνω στη μεγάλη στεριά της Μικράς Ασίας, γιατί το νησί ήτανε περισσότερο ασφαλισμένο, επειδής ήτανε τριγυρισμένο από θάλασσα, και γιατί οι Αιολείς ήτανε σπουδαίοι θαλασσινοί…

Κυριακή 19 Σεπτεμβρίου 2010

Η μαρτυρική ιστορία των προσφύγων του 1922

Πύργοι Θερμής ΛΕΣΒΟΣ
του Στρατή Ανδριώτη
Από τον Αύγουστο του 1922 καταφθάνουν στο νησί της Λέσβου αναρίθμητα πλήθη Μικρασιατών προσφύγων από τα απέναντι παράλια. Διωκόμενοι από τους Τούρκους, εγκαταλείπουν με τον πιο άδικο τρόπο τις πατρογονικές τους εστίες. Ταλαιπωρημένοι από τις κακουχίες έβγαιναν με βάρκες και καΐκια σε τούτες τις ακτές και ήταν αρκετοί εκείνοι, κυρίως Αϊβαλιώτες, που εγκαταστάθηκαν μόνιμα στα χωριά και τις πολιτείες του νησιού, δημιουργώντας αρχικά τους δικούς τους προσφυγικούς οικισμούς, χωρίς να πάψουν να διηγούνται ανελλιπώς στους απογόνους τους την μαρτυρική και αιματόβρεκτη ιστορία της Μικρασίας...


Πέμπτη 16 Σεπτεμβρίου 2010

Διηγήσεις προσφύγων της Θερμής

Η τραγωδία και το Μαρτύριο των Μοσχονησιωτών (1922)
Της Βασιλικής Ράλλη
(Από το βιβλίο: «Πατρίδα αξέχαστη Μικρά Ασία» - εκδ. ΑΚΡΙΤΑΣ)
Τον Δεκέμβριο του 1922, ξαφνικά διαδίδεται στη Θερμή της Λέσβου πως ο Ερυθρός Σταυρός έφερε στη Μυτιλήνη μερικές Μοσχονησιώτισσες αιχμάλωτες και τις έχουν στο Προσφυγικό Νοσοκομείο… Ανάμεσά τους η Κατερίνα Γουδάκη, ένα ολόδροσο μπουμπούκι είκοσι χρονών, που τώρα ήταν αγνώριστη, η σκιά του εαυτού της… Την Κατερίνη, την πανέμορφη παιδούλα, τώρα χλωμή σαν το κερί με πρόσωπο μαραμένο, θαρρείς πρόωρα γερασμένο… οι άλλες προσφυγοπούλες πού βρίσκονται εκεί, βρέχουν το πρόσωπό της με τα δάκρυα τους καί περιμένουν με αγωνία να μάθουν νέα απ’ το στόμα της...

Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου 2010

Μία ακόμα ιστορία για τα θαυμαστά των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου καί Ειρήνης

...Πάει κάπου 10 χρόνια που ο Μιχαήλ είχε γίνει ρωμαιοκαθολικός ιερέας κάπου στη Γερμανία και η ζωή του κυλούσε αναζητώντας την Αλήθεια... μια ζωή με αγωνία και αμφισβήτηση... την καλή αμφισβήτηση που ευλογεί ο Θεός της Αλήθειας γιατί και δεν είναι ευλογημένη τελικά. Είχε αλλάξει και όνομα και τώρα ως καθολικός ιερέας τον ονόμαζαν Μαξιμιλιανό. Όμως η αναζήτηση ήταν πάνω από τη χαρά της ιεροσύνης. Κάτι δεν τον άφηνε να ηρεμίσει, κάτι ένοιωθε να του λείπει μέσα του μη ολοκληρωμένο παρόλο που είχε εκπληρώσει τον πόθο του να γίνει ιερέας του Χριστού...

Τετάρτη 8 Σεπτεμβρίου 2010

Πολιτιστικός Συλλογος Πύργων Θερμής

Αγαπητά μέλη του Συλλόγου μας,


Απολογισμός διετίας.
Αυτά τα δύο χρόνια κάναμε ότι καλύτερο μπορούσαμε.
• Εξοπλίσαμε το γραφείο μας με κομπιούτερ, πολυμηχάνημα, DVD, μικροφωνική, έπιπλα, πινακίδα και το βάψαμε .
• Με την οικονομική βοήθεια του Δήμου αντικαταστάθηκαν τα παλιά κουφώματα και μπήκαν τέντες για την προστασία τους.
• Έγινε μερική ανάπλαση της πλατείας Παναγίας Τρουλωτής...

Παρασκευή 3 Σεπτεμβρίου 2010

Η εύρεση του τάφου και των λειψάνων του Νεομάρτυρα Αγίου Θεοδώρου Χατζή του Μυτιληναίου


Ο τάφος του Αγίου Θεοδώρου του Χατζή, στο εξωκλήσι Αγ. Ιωάννου του Προδρόμου στον "Μόθωνα" της Μυτιλήνης.

Στις 30 Ιανουαρίου του έτους 1784, απαγχονίσθηκε από τους Τούρκους στην Μυτιλήνη, για την πίστη του στον Χριστό, ο Άγιος Θεόδωρος ο Μυτιληναίος, ο εκ Πύργων Θερμής της Λέσβου καταγόμενος. Το τίμιο λείψανό του οι Τούρκοι το έριξαν στη θάλασσα αλλά μετά από λίγες ημέρες η θάλασσα το εξέβρασε στη στεριά, μπροστά στο εξωκλήσι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, στη θέση Μόθωνας. Οι χριστιανοί, αφού πήραν την άδεια του Κριτή το έθαψαν με τιμές εντός του εξωκλησίου και εκεί παρέμεινε ενταφιασμένος μέχρι την 4η Σεπτεμβρίου του έτους 1967 όπου και ευρέθησαν τα Άγια λείψανά του.
Γι’ αυτό και η Ορθόδοξος Εκκλησία μας καθιέρωσε την Δ' του μηνός Σεπτεμβρίου, να τιμά την Μνήμη του Αγίου Νεομάρτυρος Θεοδώρου του Μυτιληναίου επί της ευρέσεως των σεπτών λειψάνων του...

Πέμπτη 2 Σεπτεμβρίου 2010

ΘΕΡΜΗ - Μία προϊστορική πόλη στο Βορειοανατολικό Αιγαίο

της Όλγας Φιλανιώτου
Το βορειοανατολικό Αιγαίο με τα μικρασιατικά παράλια και τα μεγάλα νησιά, τη Λέσβο, τη Λήμνο, τη Σάμο και τη Χίο, διαμόρφωσε μια ιδιαίτερη πολιτισμική φυσιογνωμία, που από τις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ., οδήγησε στην οργάνωση πόλεων, μια «πρώιμη αστικοποίηση».
Η Λέσβος είναι το τρίτο σε μέγεθος νησί της Ελλάδας και το βορειότερο από τα μεγάλα νησιά που γειτονεύουν με τα δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας, ένα κομμάτι που χωρίστηκε από
τη στεριά και καλύπτει το στόμιο του Αδραμυττηνού κόλπου. Ευνοημένη από τη θέση της, σε θαλάσσιους δρόμους που ενώνουν το Αιγαίο με τον Ελλήσποντο, την Ανατολή με τη Δύση, με πλούσια βλάστηση, καλλιεργήσιμη γη και άφθονα νερά, η Λέσβος κατοικήθηκε νωρίς και ήδη από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, την 3η χιλιετία π.Χ. είχε οικισμούς με αστικά χαρακτηριστικά...

Τετάρτη 1 Σεπτεμβρίου 2010

Τα φυτά και τα δέντρα του αρχαιολογικού χώρου της Θερμής Λέσβου

Εισαγωγή
της κ. Όλγας Φιλανιώτου – Προϊσταμένης Κ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Μυτιλήνης
Βασική αρχή στη διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου της Θερμής ήταν οι ήπιες παρεμβάσεις, έτσι ώστε ο χώρος να έχει «φυσικότητα» και να είναι ευανάγνωστος. Αποφύγαμε τα «σκληρά» υλικά, όπως το σκυρόδεμα, στους διαδρόμους των επισκεπτών και στα πρανή της περιμέτρου του ανασκαμμένου χώρου. Για την επίστρωση των διαδρόμων επιλέξαμε θρυμματισμένο ιγνιμβρίτη, εγχώριο υλικό που με το απαλό κοκκινωπό του χρώμα υπογραμμίζει, χωρίς να αντιμάχεται, τα χρώματα των αρχαίων οικοδομικών λειψάνων και δημιουργήσαμε χωμάτινα πρανή, που απαλύνουν τη μετάβαση από τον ανασκαμμένο χώρο στην επίπεδη περίμετρο...

Πέμπτη 26 Αυγούστου 2010

Αρχαία Θερμή - Εκδήλωση ορόσημο στη σημαντικότερη προϊστορική πόλη

Εντός των αρχαιολογικών χώρων της Αρχαίας Θερμής, που βρίσκονται στην τοποθεσία «Γιάργια» στους Πύργους Θερμής της Λέσβου, πραγματοποιήθηκε μία εξαίρετη μουσική εκδήλωση, με την επωνυμία: ωδή στην «όμορφη σελήνη» (κάλαν σελάνναν), προερχόμενη από στίχους ποιήματος της μεγάλης ποιήτριας Σαπφούς, η οποία έχει γράψει πανέμορφα ποιήματα για τη σελήνη. Την εκδήλωση διοργάνωσε η Κ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και η Γ.Γ. Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής που υποστήριξε ηθικά και οικονομικά την εκδήλωση αυτή που διεξήχθη κάτω από την αυγουστιάτικη πανσέληνο καί την παρακολούθησε πλήθος κόσμου. Ο χώρος αυτός, όπου απεκαλύφθησαν προσφάτως μετά από ενδιαφέρουσες ανασκαφές, οι 6 πολιτείες που είχαν διαδοχικά κτιστεί και καταστραφεί κατά τους χρόνους της αρχαιότητας, επιλέχθηκε από την προϊσταμένη της Κ΄ Εφορείας, την κ. Όλγα Φιλανιώτου, για να δοθεί αυτή η μουσική εκδήλωση, επειδή θεωρείτε ως η σημαντικότερη προϊστορική πόλη που είναι πλέον επισκέψιμη και ο καθένας μπορεί να θαυμάσει μια από τις παλαιότερες πόλεις της Ευρώπης.
Το βραδάκι λοιπόν, της 24ης Αυγούστου του 2010, πλάι στους αρχαίους οικισμούς που πρωτοκατοικήθηκαν πριν από 5.000 χρόνια, ο Ηλίας Λούγκος, παλαιός συνεργάτης του Μάνου Χατζηδάκη, και η Δέσποινα Στεφανίδου παίζοντας πιάνο και τραγουδώντας, απέδωσαν με τον καλύτερο τρόπο, συνθέσεις των Χατζηδάκη, Θεοδωράκη, Περίδη, Ξυδάκη, Μουντάκη κ.α. που ενθουσίασαν ντόπιους και τουρίστες, φίλους της μουσικής και του πολιτισμού υπό το φως της σελήνης, ξαναζωντανεύοντας μνήμες των αρχαίων χρόνων.
Σ.Α.



Ηλίας Λιούγκος και Δέσποινα Στεφανίδου

Τρίτη 17 Αυγούστου 2010

Παναγία Τρουλωτή

Πύργοι Θερμής - ΛΕΣΒΟΣ

 

Σάββατο 14 Αυγούστου 2010

Δημήτρης Καραπιπέρης: «Είμαι οπαδός του “γηράσκω αεί διδασκόμενος”»

Ο πύργος «Καραπιπέρη» στους Πύργους Θερμής της Λέσβου, όπου διαμένει ο ζωγράφος Δημήτρης Καραπιπέρης.

Συνέντευξη στη Χρηστίδου Βαγγελιώ.
Σήμερα το «Εμπρός» φιλοξενεί το ζωγράφο Δημήτρη Καραπιπέρη, που εδώ και χρόνια διδάσκει ζωγραφική σε ενήλικες στη «Στέγη Θεοφίλου» στη Μυτιλήνη, ενώ για χρόνια δίδασκε ζωγραφική και σε σχολεία της Λέσβου.
Μέχρι το Σάββατο 14 Αυγούστου, η έκθεσή του με θέμα «Ταξίδι στον κόσμο της γιαγιάς» θα φιλοξενείται στο Αρχοντικό Γεωργιάδη, στα πλαίσια των εκδηλώσεων της νομαρχίας Λέσβου με θέμα «Ταξίδι». Ο γνωστός και βραβευμένος Μυτιληνιός ζωγράφος μάς μιλάει σήμερα για τον ιδιαίτερο αυτό κόσμο που τον ενέπνευσε, για τις επιρροές που είχε στην τέχνη του από τα εφηβικά του χρόνια και για τα σχέδια που έχει για το άμεσο και απώτερο μέλλον...

Δευτέρα 9 Αυγούστου 2010

Η παραλία «Κανόνι»

Μια από τις ομορφότερες παραλίες του νησιού της Λέσβου είναι το «Κανόνι» στους Πύργους Θερμής, έχοντας παρμένο το όνομα αυτό από ένα μεγάλο κανόνι που υπήρχε σ’ αυτή την τοποθεσία, όταν χρησιμοποιούταν ως αεροδρόμιο από τους Εγγλέζους κατά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Όταν όμως ο κόσμος ειρήνευε, γιατί αυτό ταιριάζει περισσότερο στη ζωή του, εδώ στις ακρογιαλιές του χωριού ερχόταν η ησυχία, η χαρά καί η ευτυχία. Ειρήνευαν, ηρεμούσαν οι άνθρωποι καί ατάραχοι γαλήνευαν απολαμβάνοντας τις μυστηριακές χαρές της θάλασσας...

Τετάρτη 4 Αυγούστου 2010

Μια οφειλόμενη απάντηση για την πλαζ Κανόνι

Επιστολή της κ. Παναγιώτας Χαβρανλή, Προέδρου του Δημοτικού Διαμερίσματος Πύργων-Θερμής Λέσβου, στην Εφημερίδα "Εμπρός" της Λέσβου.
Κ. Διευθυντά
Στο με αρ. 3110/6 Ιουλίου 2010 φύλλο της έγκριτης εφημερίδας σας δημοσιεύτηκε σχόλιο με τίτλο «Βρόμησαν τη θάλασσα». Κατ’ αρχήν, διαψεύδουμε με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο ότι συνέβη τέτοιο απαράδεκτο συμβάν στην πλαζ Κανόνι...

Δευτέρα 2 Αυγούστου 2010

ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΣ – Παρακλήσεις στην Παναγία Τρουλωτή


Ο Μέγας ή ο Μικρός Παρακλητικός κανόνας που ψάλλονται εναλλάξ κατά την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου, εκτός Σαββάτων και παραμονής της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, είναι η ικεσία που απευθύνουν οι Χριστιανοί προς την Παναγία. Ο Μικρός Παρακλητικός κανόνας, χρονολογείται από τον Θ΄ αιώνα, συντάχθηκε από τον μοναχό Θεοστήρικτο και κατ’ άλλους υπό του Θεοφάνους του Γραπτού, και ψάλλεται σε διάφορες περιστάσεις καθ’ όλο τον χρόνο. Η διαφορά μεταξύ των κανόνων είναι ότι ο Μικρός έχει πιο σύντομα τροπάρια από τον Μέγα Παρακλητικό κανόνα, ο οποίος είναι έργο του αυτοκράτορα Θεοδώρου Δούκα του Λασκάρεως τον ΙΓ΄ αιώνα...

Κυριακή 1 Αυγούστου 2010

Για μια καλύτερη κοινωνία

Στην καθημερινή μας ζωή διαδραματίζονται συμβάντα που προκαλούν δυσφορία καί σε μερικές περιπτώσεις αποτελούν μεν εξαίρεση αλλά δυστυχώς επηρεάζουν την ομαλή διαβίωση των ανθρώπων. Σε έναν κόσμο που πολλές φορές κυριαρχούν ο παραλογισμός, η συμφεροντολογία και ο εγωϊσμός, που μετατρέπονται σε αψιμαχίες, διαφωνίες, αντεγκλήσεις, απ’ όπου βγαίνει ζημιωμένος ο κάθε άνθρωπος. Οι φιλότιμες προσπάθειες κάποιων ευαισθητοποιημένων πολιτών για μια καλύτερη κοινωνία, βρίσκουν συχνά αντιμέτωπη την αδιαφορία των συνανθρώπων τους, την αναισθησία, την τάση καταστροφής ότι καλού έχει φτιαχτεί γύρω μας, με αποτέλεσμα να επέρχεται η κούραση, η απογοήτευση, η οπισθοδρόμηση...


Δευτέρα 19 Ιουλίου 2010

Καίτη Μεσσηνέζη: «Ό,τι έχω να πω, το λέω με χρώματα»


Συνέντευξη στην Βαγγελιώ Χρηστίδου (17/07/2010)
Όπως κάθε καλοκαίρι, έχει επιστρέψει και φέτος στη γενέτειρά της τη Μυτιλήνη. Με μια πετυχημένη έκθεση με τίτλο «Αναθάλλουσες Αισθήσεις» μέσα στον περασμένο Μάρτιο, η και πρόεδρος από το τέλος του περασμένου έτους της Λεσβιακής Παροικίας Καίτη Μεσσηνέζη συμμετέχει μέχρι τις 31 Ιουλίου με ένα έργο της στην ομαδική έκθεση που διοργανώνει η εφημερίδα «Πολίτης», στο Αρχοντικό Γεωργιάδη. Την επισκεφτήκαμε στους Πύργους Θερμής και συγκεκριμένα στον «Πύργο Χρυσώ» της οικογένειας, όπου μας ξενάγησε στις δημιουργίες και στο χώρο εργασίας της και μας μίλησε για την τέχνη της και για τα βήματα που έκανε μέσα στη χρονιά που μας πέρασε...

Παρασκευή 2 Ιουλίου 2010

Η εύρεση του τάφου και των λειψάνων του Αγίου Ραφαήλ

της Βασιλικής Ράλλη
Ιούνιος του 1959 στη Θερμή της Λέσβου
Ο θείος μου Κωνσταντίνος Μαραγκός είχε πεθάνει, προ ετών. Άρχισε όμως να παρουσιάζεται στον ύπνο της μητέρας μου καί να της υπενθυμίζει το τάξιμό της. Τον ονειρεύτηκα κι εγώ, καθώς κι’ ένας συγχωριανός μας, ο Κώστας Σιδεράς. Καί στους δυο μας για το τάξιμο της μητέρας μου εμίλησε. Την τρίτη φορά που τον ονειρεύτηκε η μητέρα μου ήταν πολύ αυστηρός καί της είπε επιτακτικά:...

Τετάρτη 23 Ιουνίου 2010

Τα κάψαλα καί ο κλήδονας

Κάθε χρόνο στις 23 Ιουνίου, την παραμονή της εορτής του Γενεσίου του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, σε πολλά μέρη της χώρας μας, αναβιώνονται ως παλαιά έθιμα, τα κάψαλα καί την ίδια ή την επόμενη ημέρα «ανοίγεται» ο κλήδονας. Και οι δύο αυτές συνήθειες αποτελούν κατάλοιπα ειδωλολατρικών τελετών που γίνονταν στην αρχαιότητα και πήραν την μορφή εθίμου, διατηρούμενα διαχρονικά μέσα από παλιές παραδόσεις, που όμως όσοι συμμετέχουν σ’ αυτές δεν γνωρίζουν τι ακριβώς εκφράζεται με τα όσα γίνονται και ειδικά ότι η ουσία των όσων διεξάγονται δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τον Χριστιανισμό...

Παρασκευή 18 Ιουνίου 2010

Πύργοι Θερμής ΛΕΣΒΟΣ - φωτογραφίες από δορυφόρο



Πύργοι Θερμής - ΛΕΣΒΟΣ
Η ευρύτερη περιοχή της Θερμής Λέσβου
Η νήσος Λέσβος



Τετάρτη 16 Ιουνίου 2010

Από τη θάλασσα στο… πριόνι

Κι όμως θα μπορούσαν να βρίσκονται σε ένα ναυτικό μουσείο
Οι φωτογραφίες της μετατροπής ενός περήφανου αλιευτικού σκαριού σε ένα σωρό ξύλων που παρουσίασε παλαιότερα η εφημερίδα τα «Αιολικά Νέα», σίγουρα δεν είναι ευχάριστες εικόνες. Αν μη τι άλλο, προκαλούν πόνο και βέβαια δεν μας τιμούν σαν τόπο που ξέρει και εκτιμά το παρελθόν του, ιδιαίτερα μάλιστα αν αυτό είναι ανεπανάληπτο. Δεκάδες σκαριά σαν το «Δημήτρης» που "σφάχτηκε" στο λιμάνι της Θερμής, είχαν την "τύχη" της απόσυρσης στη Λέσβο...

Τρίτη 8 Ιουνίου 2010

Θαλασσινό θυμίαμα


Σπιρτάδα του μυαλού και ζωντάνια του σώματος! Υγεία παντού. Το μεγαλείο του αθλητισμού. Κάτι ήξεραν οι αρχαίοι... Μα, μήπως και η θάλασσα τέτοια δεν ζητάει; Πως αλλιώς να την κάνεις κουμάντο, αυτή την απροσδόκητη θηλυκιά, άμα δεν έχει το νου σου, αλλά και το σώμα σου;..
Βγαίνω την μπούκα του λιμανιού. Ήρεμα πράγματα. Ρελαντί, ίσα-ίσα να πηγαίνει το σκάφος. Δεν είναι ο κανονισμός που δεν αφήνει το χέρι να σπρώξει το χειριστήριο. Είναι η γαλήνη που πρέπει να την απολαύσεις. Μα και να την σεβαστείς. Ασήμαντοι ήχοι, ανακατεύονται με την μονοτονία της μηχανής...

Κυριακή 23 Μαΐου 2010

Περιπατητική διαδρομή

Πύργοι Θερμής – ΛΕΣΒΟΣ
Εξερευνώντας τον φυσικό πλούτο του χωριού, ο λάτρης του περιπάτου, της περιήγησης και της παρατήρησης, μένει εκστατικός από τον θαυμάσιο συνδυασμό των οικισμών, που περιβάλλονται από την θάλασσα, τους κάμπους και τις βουνοσειρές των ελαιώνων, την πλούσια βλάστηση των κάθε είδους φυτών, ανθέων και λουλουδιών, την εύμορφη παρουσία πουλιών, ζώων και ερπετών. Τα πολυάριθμα παλιά μονοπάτια και οι μικροί δρομίσκοι οδηγούν τον διαβάτη σε διαδρομές που συνδέουν αρμονικά τις ομορφιές των ακρογιαλιών με τα βουνά, τα δάση της ελιάς, τους παραδοσιακούς πύργους και τα αρχαία, που ο χρόνος άφησε τα σημάδια του έντονα χαραγμένα πάνω στα τοπία...

Κυριακή 9 Μαΐου 2010

Δευτέρα 26 Απριλίου 2010

Τραγούδια - Πάνος Γαληνός

Ένας Πυργιανός, Αστυνομικός, Καλλιτέχνης καί προ πάντων καλό παιδί.





Τρίτη 20 Απριλίου 2010

Ένας Άγιος Διδάσκαλος

Ο Διδάσκαλος της Θερμής Θεόδωρος ήρθε στη Μυτιλήνη το 1440 μαζί με τον Δεσπότη του Μυστρά Κωνσταντίνο Παλαιολόγο όταν νυμφεύθηκε την Αικατερίνα. Ήταν Ηπειρώτης στην καταγωγή και είχε σπουδάσει στο Κάστρο του Μυστρά στον Μοριά, που στους δύσκολους εκείνους καιρούς ήταν η πνευματική τροφός του Ελληνορθόδοξου Γένους...
 Ο Μυστράς ήταν για τον Θεόδωρο η πατρίδα, η αγάπη του, γιατί ήταν σύμβολο, ιερή κολυμβήθρα του Γένους και της Παράδοσης των Ρωμηών. Αγαπούσε τον Μυστρά γιατί εκεί καλλιεργείτο το Ελληνικό Πνεύμα. Εκεί σπούδαζαν όλοι οι Δεσποτάδες αυτοκράτορες, οι Ηγούμενοι, οι Στρατηγοί. Τέτοιους συμμαθητές είχε πολλούς ο Θεόδωρος. Ο ίδιος έγινε ένας εξαίρετος και αγαπητός Διδάσκαλος που αρχικά τον κράτησε στον Μυστρά για πρωτοασηκρίτη γραμματέα ο Πρωτοδάσκαλός του ο Γεώργιος Γεμιστός ο Φιλόσοφος. Στη σχολή του Γεμιστού διδάσκονταν Ελληνική Παιδεία από τον ίδιο τον «Φιλόσοφο Πλήθων» και από αυστηρά επιλεγμένους βοηθούς του, καθώς και Φιλοσοφία, αναλύοντας Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Νεοπλατωνικούς, ιδιαιτέρως δε τον Πρόκλο.

Δευτέρα 5 Απριλίου 2010

Μαρτύριο των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου, Ειρήνης καί των συν αυτώ μαρτυρησάντων

Στην ίδια θέση που βρίσκεται σήμερα η Ιερά Μονή του Αγίου Ραφαήλ, στη Θερμή της Λέσβου, ήταν κτισμένη παλαιότερα η Μονή των Καρυών που καταστράφηκε από τους πειρατές το 1235μ.Χ., όταν Ηγουμένη ήταν η Οσιομάρτυς Ολυμπία. Το μοναστήρι αυτό κτίσθηκε ξανά το 1433 και ως Ηγούμενος ήρθε ο Άγιος Ραφαήλ το 1454. Όμως, τον Σεπτέμβριο του 1462 οι Τούρκοι κατέλαβαν την Μυτιλήνη και το νησί ολόκληρο. Τον Μάρτιο του 1463, ήρθαν στη Θερμή Τούρκοι φοροσυλλέκτες για το χαράτσι...

Σάββατο 20 Μαρτίου 2010

Περί ανέμων καί υδάτων

Ήταν κάτι χειμωνιάτικα πρωϊνά, πριν χαράξει ο ήλιος και ροδίσουν τα σύννεφα και οι βουνοκορφές της Ανατολής, που αισθανόταν τυχερός όποιος μπορούσε να βρίσκεται στο λιμάνι της Θερμής, όπου ήταν αραγμένα πολλά καΐκια και συναντούσε εκεί αρκετούς από τους ντόπιους ψαράδες που αλίευαν στους παράλιους ψαρότοπους της Λέσβου. Καθισμένοι πρόχειρα πάνω στα φαλάγγια ή σε κάποια κουτούκια που είχε ξεβράσει η θάλασσα, γύρω από την μεγάλη φωτιά που είχαν αναμμένη για να ζεσταθούν, περιμένανε να ξημερώσει για να σιγουρευτούν για τον καιρό πριν λύσουν τους κάβους των καϊκιών τους και ξεκινήσουν για να ψαρέψουν... 

Ήταν πραγματική χάρη, το να κάθεσαι δίπλα σε έμπειρους καπεταναίους, απλοϊκούς στο χαρακτήρα θαλασσινούς ανθρώπους, που είχαν περάσει όλη τους τη ζωή μέσα στη θάλασσα, χρόνια ολόκληρα, και που ξέρανε από πρώτο χέρι τις αλλαγές των καιρών και των ανέμων, καθώς παρασέρνανε τις θάλασσες και από μπουνάτσα που ήτανε, σηκωνόντουσαν κύματα που ως ώρας θέριευαν και γινόντουσαν τρικυμία, μέχρι που πάλι κόπαζαν και γαλήνευαν. Κάθε άνεμος είχε γι’ αυτούς ιδιαίτερη σημασία, αφού τους συντρόφευε ολημερίς στη δούλεψή τους, τους θαλασσόδερνε καθώς δουλεύανε ή αρμενίζανε έχοντας τον καιρό πλώρα ή πρίμα, δίνοντας στα καΐκια και στις βάρκες το ανάλογο μπότζι.
Κρατώντας ένα ξύλο στο χέρι του, ο καπετάνιος σκάλιζε τη φωτιά σπρώχνοντας τα αποκαΐδια που είχαν απομείνει γύρω της, και μέσα στη σκοτεινιά της νύχτας γυρνούσε σιγανά το πρόσωπό του προς τα εκεί που φυσούσε ο αγέρας, προσπαθώντας να αφουγκραστεί τον καιρό. Άκουγε τη θάλασσα που χτυπούσε πάνω στις στεριές, βγάζοντας τους γνωστούς ήχους πάνω στα βράχια της ακρογιαλιάς και έπαιρνε αφορμή για να εξηγήσει στην φίλη παρέα που τον λόγιαζε μέσα στα μάτια του που σπινθηρίζανε, τα ονόματα που είχαν δοσμένα ξεχωριστά σε κάθε έναν άνεμο, αιώνες τώρα. Ήξερε και διέκρινε καλά τα σημάδια των καιρών, από το χρώμα του ουρανού, τις κινήσεις και τα σχέδια που έκαναν τα σύννεφα, τις αστραπές και τις βροντές, τις ρεματικές και τα τερτίπια της θάλασσας. Οι ψαράδες σε τούτα τα μέρη, χιονιά λέγανε τον καιρό που το χειμώνα φύσαγε αγέρας από τα βόρεια καί έκανε παγωνιά, κρύο πολύ, επειδή αλλού χιόνιζε, αλλά εδώ σε τούτα τα παράλια χιόνιζε πολύ σπάνια και συνήθως έριχνε χιονόνερο. Πάντα ξέρανε από τα σημάδια που βλέπανε, ότι άμα τον χειμώνα αστράφτει από τον Βοριά, θα φυσούσε από εκεί δυνατός αγέρας, που σήμαινε για τους ψαράδες ότι θα δένανε τα καΐκια τους για όσες μέρες θα διαρκούσε ο καιρός αυτός και πάντα όταν φυσούσαν βοριάδες, τα νερά της θάλασσας ήτανε ξέρες. Άμα καλοκαίριαζε τον ίδιο αυτό άνεμο, δηλαδή τον βόρειο, τον λέγανε Τραμουντάνα. Απ’ όξω από τον βοριά έβγαζε πότε–πότε και ένα αγέρι που το λέγανε «μαγαρισιά».
Τον χειμώνα, Γρέο και όχι Γραίγο όπως τον λένε «ναυτικά», ονομάζανε τον βορειοανατολικό άνεμο, που τους καλοκαιρινούς μήνες τον λέγανε «μελτέμι» και που μέσα στο κάμα καί στις ζέστες έφερνε δροσιά, και πολλές φορές επειδή τα μέρη τούτα ήταν στο «μάτι» αυτού του ανέμου, φυσούσε δυνατά για αρκετές μέρες ασταμάτητα. Γρεοτραμουντάνα λέγανε τον Βόρειο-βορειοανατολικό καί Γρεολεβάντες ήταν ο Ανατολικός-βορειοανατολικός. Λεβάντες ήταν ο Ανατολικός άνεμος καί άμα ο ήλιος είχε ανατείλει και δεν είχε σύννεφα στην ανατολή, ξέρανε ότι θα είχαν καλό καιρό. Αν ο ουρανός το πρωί ήταν κοκκινωπός ή κιτρινωπός σήμαινε αγέρα ή βροχή και όταν ο ήλιος ήταν ασπριδερός ή θαμπός, προμήνυε βροχή. Σοροκολεβάντες ήταν ο Ανατολικός–νοτιοανατολικός άνεμος καί όλοι αυτοί οι καιροί ξεμπουκέρνανε από τα απέναντι Μικρασιάτικα βουνά.
Σορόκο λέγανε τον Νοτιοανατολικό άνεμο και Σοροκάδα ονομάζανε γενικώς τον αεράκι από την κατεύθυνση εκείνη. Οστριοσορόκος ήταν ο Νότιο–νοτιοανατολικός άνεμος και από το νοτιά φύσαγε η Όστρια που πολλές φορές έφερνε βροχή. Ειδικά αν άστραφτε από τη νοτιά, η βροχή ήταν σίγουρη. Με τον καιρό αυτό, οι θάλασσες ήταν πλήμμες, φουσκοθαλασσιά όπως τη λέγανε, και όταν φυσούσε το καλοκαίρι ένα ανέμι σαν «παρανότι», σήμαινε ότι καλούσε τον βοριά, και μέχρι να βραδιάσει πετούσε την τραμουντάνα. Αν σηκωνόταν αγέρας πριν από τη βροχή, ξέρανε ότι γρήγορα θα καλοσύνευε και όταν φυσούσε αγέρας μετά τη βροχή, ότι θα δυνάμωνε περισσότερο ο αγέρας.
Ο Οστριογάρμπης ήταν ο Νότιο–νοτιοδυτικός αγέρας, καί Γαρμπής ο Νοτιοδυτικός που έφερνε και χαλάζι. Πουνεντογάρμπης ήταν ο Δυτικός–νοτιοδυτικός καί Πουνέντε λέγανε τον Δυτικό άνεμο, ενώ Πουνεντομαΐστρο ονομάζανε τον Δυτικό–βορειοδυτικό. Επίσης, Μαΐστρο ονομάζανε τον Βορειοδυτικό άνεμο, που κι’ αυτός έφερνε χαλάζι και Μαΐστροτραμουντάνα ήταν ο Βόρειο–βορειοδυτικός άνεμος. Αν την ώρα που έδυε ο ήλιος, ο ουρανός είχε ρόδινο ή ανοιχτό πορτοκαλί χρώμα χωρίς σύννεφα, αυτά τα σημάδια σήμαιναν καλό καιρό. Αν ο ουρανός είχε κίτρινο χρώμα, προμήνυε αγέρα και άμα ήταν ωχροκίτρινος, θα έφερνε και βροχή. Όταν το χρώμα στη δύση ήταν σκοτεινό, είχε θολούρα και έκανε αντηλιά, θα έφερνε βροχή μαζί με αγέρα. Άμα οι ακτίνες του ήλιου που έδυε, περνούσαν μέσα από τα σύννεφα, αυτό ήταν σημάδι του αγέρα. Ήλιος που φαίνονταν μικρός όταν έδυε, θα έφερνε αγέρα δυνατό και όταν νύχτωνε και είχε ξαστεριά τη νύχτα με δροσιά, θα έκανε ωραίο καιρό. Αν τα αστέρια λάμπανε πολύ, περιμένανε βροχή και αν υπήρχε φωτοστέφανο γύρω από το φεγγάρι ή τον ήλιο σήμαινε αγέρα, βροχή καί πτώση της θερμοκρασίας. Άμα ένας φωτεινός κύκλος συνόδευε τον ήλιο ή το φεγγάρι σήμαινε βελτίωση του καιρού. Αν ο ήλιος ή το φεγγάρι φαίνονταν στον ορίζοντα μεγαλύτερα, περιμένανε βροχή. Το καινούργιο φεγγάρι άμα ήταν όρθιο, σήμαινε ότι ο καραβοκύρης θα κοιμόταν ήσυχος, δηλ. θα έκανε καλό καιρό. Όταν το φεγγάρι ήταν ανάσκελο, έδειχνε ότι ο καραβοκύρης έπρεπε να είναι όρθιος, δηλ. ανήσυχος, γιατί θα χαλούσε ο καιρός και αν το φεγγάρι είχε αστέρι πλάι του θα έφερνε κακοκαιρία. Ξέρανε μάλιστα, ότι λίγες μέρες πριν ή μετά του Ευαγγελισμού, χαλούσε για λίγο ο καιρός λόγω της ισομερείας.
Καθώς ξημέρωνε, όταν οι γλάροι το πρωί φεύγανε ανοιχτά, προβλέπανε ότι θα είχε καλό καιρό. Αν παρέμεναν κοντά στη στεριά, θα ερχόταν κακοκαιρία. Άμα τα χταπόδια τρυπώνανε στα θολάμια τους και τα σκεπάζανε με βότσαλα, προμηνύονταν φουρτούνα. Όταν τα ψάρια βγαίνανε, πηδούσαν και «παίζανε» στην επιφάνεια της θάλασσας κάνοντας ρεματικές, ή όταν τα δελφίνια έκαναν βουτιές, ήταν και αυτό προμήνυμα ότι θα χαλούσε ο καιρός. Πολύ καθαρή ατμόσφαιρα που έφερνε τα μακρινά βουνά ή τα νησιά πιο κοντά τους, ήταν σημάδι ότι θα έβρεχε. Αν οι κάβοι και οι βραχονησίδες φαίνονταν να προεξέχουν από την επιφάνεια της θάλασσας, σα να ’τρωγε η θάλασσα τις στεριές, θα φυσούσαν νοτιάδες. Άμα τα σύννεφα τρέχανε σε αντίθετη κατεύθυνση από τον αγέρα ή όταν φαίνονταν σα να κυνηγάνε το ένα σύννεφο τ’ άλλο, θα ξεσπούσε θύελλα. Τα σύννεφα που τα βλέπανε να τρέχουν σήμαιναν κακοκαιρία καί όταν τα μικρά σύννεφα μεγαλώνανε καταλάβαιναν ότι θα ερχόταν βροχή. Άμα τα μεγάλα σύννεφα μικραίνανε, ξέρανε ότι ο καιρός θα βελτιωνόταν. Όταν έριχνε βροντές το πρωί, θα φυσούσε αγέρας από ’κει που ακούγονταν οι βροντές. Άμα άστραφτε και βρόνταγε συγχρόνως, προμηνύονταν καταιγίδα, που την λέγανε «αντάρα» δηλαδή κακοκαιρία. Σαν ακούγανε βροντές τη νύχτα, ξέρανε ότι μπορεί να έπιανε ξαφνική καταιγίδα, «μπουρίνι» όπως το λέγανε και «στριφαδούρα». Όταν άστραφτε ή βροντούσε χωρίς να βρέχει, θα ερχόταν καταιγίδα. Το «ουράνιο τόξο» το λέγανε «καιρασουλάκι» και άμα έβγαινε το πρωΐ, σήμαινε ότι μέχρι το απόγευμα θα ερχόταν κακοκαιρία. Αν έβγαινε το απόγευμα, σήμαινε ότι με την επαύριο θα είχε καλοσύνη.
Έτσι πρακτικά καί εμπειρικά ζούσαν καθημερινά τα καιρικά φαινόμενα οι απλοϊκοί ψαράδες. Δεν είχε σημασία γι’ αυτούς, ότι επιστημονικά η αιτία των ανέμων είναι η διαφορετική θερμοκρασία κάποιων περιοχών που επειδή η ατμοσφαιρική πίεση της περισσότερο ψυχρής είναι μεγαλύτερη της άλλης (της θερμότερης), έχει ως αποτέλεσμα να κινείται αέρια μάζα από τη ψυχρότερη προς τη θερμότερη περιοχή, προκαλώντας τους ανέμους και ότι κάποιες ανάλογες κινήσεις δημιουργούν τα θαλάσσια ρέματα, στα οποία είχαν δώσει τις δικές τους ονομασίες, όπως το ρέμα του χιονιά, της νοτιάς και άλλων που έβρισκαν προς τα πού τραβάει, αφήνοντας ένα κοφίνι ή μια σημαδούρα στη θάλασσα, και βάζοντας σημάδια με τις στεριές, παίρνοντάς το αργότερα και βλέποντας προς ποια κατεύθυνση έχει παρασυρθεί, ξέροντας έτσι πόσο «ψηλά» στα μπλέματα θα καλάρουν.
Κάθε ένας από τους αγέρηδες έφερνε στη μνήμη των θαλασσινών, πολλές ιστορίες που είχαν ζήσει πάνω στη δούλεψή τους. Τα παλιά τους τα καΐκια ήταν και αυτά ανεμοδαρμένα από τις θαλασσορίες και τις κακουχίες των θαλασσινών περιπετειών. Εξιστορούσαν κάποιες από αυτές, που όσες φορές και αν τις άκουγες δεν τις χόρταινε ο νούς σου. Ούτε εκείνοι κουραζόντουσαν να τις ξαναλέν, νοιώθοντας χαρούμενοι που τις είχαν ζήσει. Ήταν οι στιγμές που αυτές οι διηγήσεις τους ξεκούραζαν, έστω και αν ήταν ιστορίες που πολλές φορές τους είχαν ταλαιπωρήσει αφάνταστα.
Στρατής Ανδριώτης

Δευτέρα 8 Μαρτίου 2010

Παπά Φώτης Λαυριώτης

Εκοιμήθη εν Κυρίω
+ 5-3-2010
Στην ανατολική πλευρά της Λέσβου, γειτνιάζουν δύο χωριά, τα Πάμφιλα και οι Πύργοι Θερμής. Ένας επαρχιακός δρόμος απόστασης μικρότερης των 2 χιλιομέτρων ανάμεσα στους ελαιώνες, συνδέει τους δύο αυτούς τόπους. Εγγύτερα προς τα Πάμφιλα, ακολουθώντας έναν εγκάθετο δρόμο που οδηγεί στον παραθαλάσσιο οικισμό «Νησέλια», αντικρίζουμε μέσα στα λιοχώραφα, το μικρό μοναστήρι του Αγίου Νεομάρτυρος Λουκά στο οποίο ζούσε ασκητικά ο παπα-Φώτης ο Λαυριώτης, γνωστός και ως παπα-Σαρδέλλης. Γεννηθείς στα Πάμφιλα στις 5 Ιανουαρίου του 1913 από τη Μαρία και τον Δημήτριο Σαρδέλλη που δούλευε καμίνι φτιάχνοντας κεραμίδια και τούβλα...


Πέμπτη 4 Μαρτίου 2010

Ο μύθος του χταποδιού


Η θαλάσσια περιοχή της Θερμής στη Λέσβο, φέρει το προνόμιο να χαρακτηρίζεται ως ο πλέον προσιτός τόπος, που βγάζει τα καλύτερα χταπόδια, ιδίως το μήνα Μάρτιο, όπου θεωρείται ο ιδανικότερος μήνας για την αλίευσή τους...
 Όλο το χρόνο, οπόταν καλοσυνεύει ο καιρός, είναι χαρακτηριστική η φιγούρα πολλών βαρκάρηδων, σκυμμένων στη θάλασσα από τη μια μπάντα της βάρκας, να βλέπουν με το γυαλί τα θολάμια στο βυθό της θάλασσας και με την μπραγκαρόλα να προσπαθούν να πιάσουν τα χταπόδια, που ξεγελιούνται από τα ομοιώματα των ψαριών που είναι δεμένα στην άκρη της πετονιάς, και καθώς επιτίθενται σ’ αυτά, κολλούν με τις βεντούζες επάνω τους για να τα «φάνε»! Τότε με το απότομο τράβηγμα της μπραγκαρόλας, το χταπόδι πιάνεται στη σαλιαγκιά που βρίσκεται δεμένο λίγο χαμηλότερα από τα ψεύτικα ψάρια και καθώς ανεβάζει ο ψαράς το χταπόδι με σίγουρες κινήσεις, προσέχει όταν αυτό ξενερίσει, να σκύψει καί να το πιάσει με το χέρι, διότι πολλές φορές ξεφεύγει μόλις βγει από το νερό. Γι’ αυτό καλού - κακού οι χταποδάδες, έχουν πάντα δίπλα τους την απόχη. Όταν ανεβάσουν το χταπόδι στη βάρκα, κόβουν το κεντρικό νεύρο του, που είναι ανάμεσα στα μάτια καί το νεκρώνουν.

Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου 2010

Η "βαρκάδα" της Καθαρής Δευτέρας

Πύργοι Θερμής - ΛΕΣΒΟΣ
Την Καθαρή Δευτέρα αρχίζει σ’ όλη την Χριστιανοσύνη η Μεγάλη Σαρακοστή, που περιλαμβάνει μια περίοδο σαράντα ημερών πριν την Μεγάλη Εβδομάδα, όπου ο πιστός Χριστιανός καλείται να συμμετάσχει σ’ έναν πνευματικό αγώνα, ασκούμενος στη νηστεία, την προσευχή, την ελεημοσύνη και στις άλλες αρετές, ώστε πολεμώντας τα πάθη του, να φθάσει στην αγάπη του Θεού και του συνανθρώπου του...
 Όλες τις τρεις πρώτες ημέρες της Καθαρής Εβδομάδας ο παπά Παχώμιος, ο ιερέας του χωριού, έμενε νηστικός, προσευχόμενος για το ποίμνιό του. Ο κόσμος, άλλοι λίγο και άλλοι πολύ, έκαναν την προσπάθειά τους. Είτε από πίστη, σεβασμό ή και φόβο, προσπαθούσαν τις ημέρες τούτες να τηρήσουν τους Κανόνες της Εκκλησίας, ώστε η ψυχή και το πνεύμα του ανθρώπου να επιβληθεί και να υπερισχύσει έναντι του πολέμου της σαρκός.

Δευτέρα 8 Φεβρουαρίου 2010

Η ελιά και το Μυτιληνιό λάδι

Η ελιά είναι όντως ένα από τα πολυτιμότερα δένδρα που μας έχει χαρίσει ο Θεός, γι’ αυτό και ονομάζεται «ιερό» δένδρο. Είναι αειθαλές, καρποφόρο που αντέχει πάνω από 1.000 χρόνια διατηρώντας την παραγωγικότητά του και ανήκει στην οικογένεια των Ελαιϊδών (Oleaceae – Ελληνικός όρος). Έχει συμβατικά τα χρώματα της φύσης, με κυρίαρχο το γκριζοπράσινο χρώμα. Τα φυλλώματά του είναι πυκνά καί ο κορμός του χαρακτηρίζεται από την σκοτεινότητά του καί το μαύρο χρώμα στις κουφάλες του...

Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2010

Το νησί "Βενιζέλος" Θερμής της Λέσβου

Απέναντι από την ευρύτερη περιοχή της Θερμής, σε απόσταση περίπου ενός ναυτικού μιλίου, βρίσκεται το νησί «Βενιζέλος». Μικρό, επίμηκες, με διεύθυνση από δυσμάς προς ανατολάς, βραχώδες και με ελάχιστη βλάστηση, κατάλοιπο τρομακτικών γεωλογικών μετασχηματισμών που έλαβαν χώρα στο Αιγαίο πριν από εκατομμύρια χρόνια, αποτελεί σήμερα καταφύγιο γλάρων αλλά και χώρος αναψυχής για όσους διαθέτουν πλεούμενο...

Παρασκευή 15 Ιανουαρίου 2010

Άγρια χόρτα του βουνού

Πύργοι Θερμής – ΛΕΣΒΟΣ
Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες εμπειρίες που αποκομίζει κάθε άνθρωπος, που περιηγείται στα χωράφια και στα βουνά της περιοχής μας, είναι η επαφή του με τα άγρια χόρτα που φυτρώνουν κατά τους χειμερινούς μήνες σε πολλούς διαλεχτούς τόπους. Τα πράσινα φυλλώδη φυτά που συναντώνται σε διάφορες ποικιλίες, και μαζεύονται από την μάνα γη, αποτελούν ωφέλιμη τροφή για τους ανθρώπους, και δη των Ελλήνων...
 Οι φανατικοί λάτρες του βγαλσίματος των χόρτων, μέσα στις ομορφιές της φύσης, με την χαρακτηριστική αγωνιώδη έκφραση της αναζήτησης, τα αργά βήματα, τα ακούραστα σκυφτά σώματα, την έντονη παρατηρητικότητα και την επίμονη προσήλωσή τους για να ξεδιαλύνουν ανάμεσα στα υπόλοιπα χόρτα τα βρώσιμα, με τον μοναδικό, απαράλλακτο και ανεξέλικτο από την αρχαιότητα τρόπο περισυλλογής, δηλαδή με το μαχαίρι βγάζοντάς τα ένα–ένα από την ρίζα. Διακρίνοντας κάθε έμπειρο μάτι τα κατάλληλα για τη διατροφή χόρτα που φυτρώνουν καί απαρτίζουν την πλούσια βλάστηση των πολλών φυτών της γης και των άλλων ειδών χορταρικών που ντύνουν τον φλοιό της. Τα χόρτα αυτά μαζεύονται από γνώστες του είδους, χωρίς να απαιτούνται ιδιαίτερες ικανότητες ή γνώσεις καί διακρίνονται μέσα από μια διαδικασία αναγνώρισης που τα μυστικά τους τα διδάσκει από γενιά σε γενιά η μακροχρόνια εμπειρία των παλαιοτέρων και που ανάγονται στους προϊστορικούς χρόνους αφού πληρούσαν τις διατροφικές ανάγκες για την επιβίωση των πρώτων ανθρώπων.

Παρασκευή 1 Ιανουαρίου 2010

Το νόημα της Πρωτοχρονιάς

Μᾶς ἀξίωσε, ἀδελφοί, ὁ οὐράνιος Πατέρας μας, νά εἰσέλθουμε καί πάλι στό νέο ἔτος… καί κατά τήν πρώτη αὐτή ἡμέρα κάθε λογικός σκέπτεται, πῶς θά διέλθει αὐτό, ἄν ὁ Θεός τόν ἀφήσει στήν ζωή αὐτή. Καθένας, γιά τό καινούργιο ἔτος διανοεῖται νέες ἐπιχειρήσεις, φαντάζεται νέες ἐπικερδεῖς ἐργασίες, πλάθει νέα σχέδια πρός πλήρωση τῶν πόθων καί ἐπιθυμιῶν του…
 Ἀλλ’ ὅταν ἄνθρωπε, κατά τό ἔτος τοῦτο ἐπιτύχεις ὅτι ἐπιθυμεῖς, θά εἶσαι ἄραγε εὐτυχής; Ἄν ἀποκτήσεις πλούτη, δόξα, τιμές καί εὐζωϊα, θά ἔχεις καί τήν εὐδαιμονία; Ὦ! Πόσο τόν ἑαυτό σου πλανᾶς, πόσο ἐξαπατᾶσαι! Τίποτα ἀπό τήν γῆ δέν μπορεῖ νά σέ κάνει εὐτυχῆ… Τί ἄν ἐντός τοῦ ἔτους τούτου ἐπιτύχεις τούς πόθους καί τίς δίκαιες ἐπιθυμίες σου καί σέ καταλάβει ὁ θάνατος;…