Σύντομος «ἰατρικός» ὁδηγός γιά τό ἄγχος

Ἄγχος: Ὅλοι μιλοῦν γι” αὐτό σήμερα, ἀκόμη καί τά μικρά παιδιά. Ἄς προσπαθήσουμε νά τό γνωρίσουμε καλύτερα.
–Εὐδαιμονιστικό ἄγχος: Ἀποτέλεσμα τοῦ καταναλωτισμοῦ. Σᾶς τό καλλιεργεῖ ἡ διαφήμιση χωρίς κἄν νά τό ἀντιλαμβάνεστε. Δημιουργεῖ τεχνητές ἀνάγκες καί πρότυπα κατανάλωσης μέ ἀτομιστικό τρόπο ἀλλά μέ πρόσχημα τήν (ὑπεράνω ὅλων γιά τόν ἕλληνα) οἰκογένεια. Ὑποσυνείδητα καλλιεργεῖται ἀπό τήν ἰδέα «γιατί νά μήν εἶμαι ἐγώ ὁ Θεός;» Τυπικό προφίλ: ἄνδρας πού ἔχει ἀρχίσει νά ἀνεβαίνη οἰκονομικά καί στόν ὁποῖο ἔχει ἀρχίσει ἡ κρίση τῆς μέσης ἡλικίας...

–Ἀνταγωνιστικό ἄγχος: Ἕνα ἰδιότυπο εἶδος καταναλωτισμοῦ· καταναλώνουμε δόξα καί δύναμη. Πῶς θά ξεπεράσουμε τόν ἄλλο, πῶς θά φθάσουμε ψηλότερα, πῶς θά ἀσκήσουμε ἐξουσία. Μερικές φορές δέν εἶναι συνειδητό, κυρίως ὅταν ἡ ἐπιτυχία δέν ἔχει ἁπτά ἀποτελέσματα ἀλλά ἁπλῶς ἱκανοποιεῖ ψυχολογικές μας ἀνάγκες. Ἴδιο ὑποσυνείδητο ἐρώτημα μέ τό προηγούμενο. Πραγματική ἐπιδημία στούς ἐλεύθερους ἐπαγγελματίες, στά στελέχη ἑταιρειῶν καί στόν κλῆρο.
-Ἄγχος ὀλιγοπιστίας: Παίζεται ἡ ἐμπιστοσύνη μας πρός τόν Θεό στήν πράξη (ἀπό λόγια πᾶμε ὅλοι θαυμάσια). Γιά νά μήν ἀποκαλύπτεται ἡ ὀλιγοπιστία μας συνήθως, μέ μηχανισμούς ἄμυνας, ἐπικαλούμαστε ἐπιχειρήματα πού εὐδοκιμοῦν στό εὐδαιμονιστικό ἤ στό παθολογικό ἄγχος. Περισσότερο ἐπιρρεπεῖς οἱ γυναῖκες (οἱ ὁποῖες πιέζουν στή συνέχεια τούς συζύγους).
-Παθολογικό ἄγχος: Κι ἐδῶ οἱ γυναῖκες ὑπερτεροῦν, μόνο πού ἐνεργοῦν ὡς μαμάδες καί νοικοκυρές. Περιέχει ὑπερπροστασία, ψυχαναγκασμούς, ἀνασφάλεια, φοβίες καί ἄλλα εὐγενῆ συναισθήματα. Τό συγχωροχάρτι συνήθως ἐκδίδεται λόγῳ «τῆς ἀνωριμότητος τοῦ παιδιοῦ», «τῶν πολλῶν κινδύνων τῆς σύγχρονης κοινωνίας», «τῆς ἀνάγκης νά γίνουν ὅλα σωστά» καί ἄλλων πασίγνωστων δικαιολογιῶν.
-Κοινωνικό ἄγχος: Συνεχής ἐνασχόληση μέ τό τί θά ποῦν οἱ ἄλλοι γιά μᾶς, πῶς θά κρίνουν τίς ἀπόψεις μας ἤ τό χτένισμά μας ἤ τά κιλά μας ἤ τό ντύσιμό μας ἤ τή μόρφωσή μας ἤ τό χιοῦμορ μας ἤ…ἤ… (Ὁ κατάλογος δέν ἔχει τέλος). Ἰδιότυπη μορφή ἐγωισμοῦ πού συχνά κρύβει ἀπωθημένη ἐπιθετικότητα, τῆς ὁποίας φοβόμαστε τίς συνέπειες καί γι’αὐτό γινόμαστε τό ἀντίθετο: μειονεκτικοί. Στήν κοσμική ὁρολογία γνωστό ὡς σύμπλεγμα κατωτερότητος ἤ χαμηλή αὐτοεκτίμηση. Στήν πνευματική ὁρολογία γνωστό ὡς ἔλλειψη ἁπλότητος καί ἀπουσία τῆς αἰσθήσεως ὅτι ὁ Θεός μᾶς ἀγαπᾶ.
-Ἄγχος ἀπό τόν σύγχρονο ρυθμό ζωῆς: Γιά παράδειγμα, κατά τήν πρωινή διαδρομή πρός τήν δουλειά μήπως ἀργήσετε. Συνήθης καί καλοήθης μορφή, μόνο πού φθείρει ἀρκετά. Ἐξετάστε μήπως ἀνήκετε στήν περίπτωση πού ἀναφέρει ὁ γέροντας Παΐσιος ὅτι πρέπει νά ἁπλοποιήσουμε τή ζωή μας, δηλαδή μήπως ὑποκρύπτεται εὐδαιμονιστικό ἤ ἀνταγωνιστικό ἄγχος. Ἄν ὄχι, ἡ θεραπεία εἶναι πρακτική: π.χ. ξεκινῆστε νωρίτερα τό πρωί καί ὀργανωθῆτε καλύτερα.
-Ἐνοχικό ἄγχος: Ὅταν οἱ ἐνοχές εἶναι ὑπερβολικές καί παθολογικές κοιτάξτε τήν ἑπόμενη κατηγορία καί φροντίστε πάσῃ θυσίᾳ νά ἀλλάξετε τήν ἰδιωτική σας θεολογία· ἐπίσης φροντίστε νά μή χάνετε τά προσωπικά σας ὅρια μέσῳ τῆς ἐνοχοποίησης πού σᾶς ἀσκοῦν ἄλλοι. Ὅταν πρόκειται γιά πραγματικές ἐνοχές, γιά κάτι πού κάνατε καί τό ξεχάσατε, τότε παραμένει λεπτό καί συχνά ἄγνωστο, ὁπότε παίρνει καί ἄλλες μορφές. Θέλει προσοχή καί ἐγρήγορση γιά νά βρεθῆ ἡ ἄκρη. Μονόδρομος: μετάνοια καί ἐξομολόγηση.
–Ἄγχος κατά τήν ἐξομολόγηση: Εἰδικό σύνδρομο πού χαρακτηρίζει ὅσους ἐνδιαφέρονται διακαῶς γιά νά διατηρήσουν καλή εἰκόνα τοῦ ἑαυτοῦ τους, καθώς καί ὅσους ἐθήτευσαν σέ ἐκκλησιαστικούς χώρους πού τούς ἔκαμαν τελειοθηρικούς ἤ τούς ἀπειλοῦν μέ τρομοκράτη Θεό. Δύσκολη ἡ θεραπεία του ἀλλά ὄχι ἀκατόρθωτη.
-Ὑπαρξιακό ἄγχος: Τό εὐγενέστερο εἶδος ἄγχους. Δείχνει εἰλικρίνεια καί μή φιμωμένη συνείδηση. Πολλές φορές ἐμφανίζεται μέ τήν μορφή ἄλλων εἰδῶν (εὐδαιμονιστικό, ἀνταγωνιστικό, παθολογικό). Σά νά σᾶς λέη: «ξύπνα, ἀλλοῦ εἶναι τό πρόβλημα!» Προσοχή: ἄλλους τούς ὁδήγησε στά ναρκωτικά καί στόν ἀλκοολισμό, ἄλλους στό σέξ καί στό AIDS. Ἄν δέν σᾶς διαλύση θά σᾶς ὁδηγήση στόν Θεό. Γιά νά γίνη αὐτό ἀπαιτεῖται θάρρος, ἐντιμότητα καί ταπείνωση.
Συμπέρασμα: Τό ἄγχος βλάπτει σοβαρά τήν ὑγεία. Συχνά τή σωματική, συχνότερα τήν ψυχολογική, πάντοτε τήν πνευματική ὑγεία. Μοιάζει ὅμως μέ τόν πόνο: εἶναι δυσάρεστος ἀλλά μᾶς κατευθύνει νά κάνουμε κάτι γιά τό πρόβλημα πού βρίσκεται ἀπό κάτω.
http://blogs.sch.gr/kantonopou/