Χριστούγεννα

Πύργοι Θερμής ΛΕΣΒΟΣ

Τις γιορτινές τούτες ημέρες, εδώ στο χωριό, οι άνθρωποι καθότι είναι απόγονοι Αϊβαλιωτών προσφύγων οι περισσότεροι, ζουν σύμφωνα με τις πατρογονικές παραδόσεις που πηγάζουν από την ζωή της Εκκλησίας και δίνουν πνευματική υπόσταση στον εορτασμό των Χριστουγέννων...
 Ένας εκ των προσφύγων, ο Φώτης Κόντογλου περιέγραφε τις συνήθειες αυτές στην αλησμόνητη πατρίδα τους, τις οποίες διηγιόντουσαν και μάθαιναν στα παιδιά και στα εγγόνια τους πολλοί απ’ αυτούς τους βασανισμένους ανθρώπους του χωριού, επιμένοντας να ζουν ως πραγματικοί Έλληνες.

«…Στο τσαρσί λιγόστευε η φασαρία, μα στους μαχαλάδες γυρίζανε τα παιδιά με τα φανάρια και λέγανε τα κάλαντα στα σπίτια. Οι πόρτες ήτανε ανοιχτές, οι νοικοκυρές, οι νοικοκυράδες και τα παιδιά τους, όλοι ήτανε χαρούμενοι, κ’ υποδεχόντανε τους ψαλτάδες, και κείνοι αρχίζανε καλόφωνοι σαν χοτζάδες: ‘‘Καλήν εσπέραν, άρχοντες, αν είναι ορισμός σας, Χριστού την θείαν γέννησιν να πω στ’ αρχοντικό σας. Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει, οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η κτίσις όλη...’’

Κι αφού ξιστορούσανε όσα λέγει το Ευαγγέλιο, τον Ιωσήφ, τους αγγέλους, τους τσομπάνηδες, τους μάγους, τον Ηρώδη, το σφάξιμο των νηπίων και την Ραχήλ πού έκλαιγε τα τέκνα της, ύστερα τελειώνανε με τούτα τα λόγια: ‘‘Ιδού οπού σας είπαμεν όλην την ιστορίαν, του Ιησού μας του Χριστού γέννησιν την αγίαν. Και σας καλονυκτίζομεν, πέσετε κοιμηθήτε, ολίγον ύπνον πάρετε και πάλιν σηκωθήτε. Και βάλετε τα ρούχα σας, εύμορφα ενδυθήτε, στην εκκλησίαν τρέξατε, με προθυμίαν μπήτε. Ν' ακούσετε με προσοχήν όλην την υμνωδίαν και με πολλήν ευλάβειαν την θείαν λειτουργίαν. Και πάλιν σαν γυρίσετε εις το αρχοντικόν σας, ευθύς τραπέζι στρώσετε, βάλτε το φαγητόν σας. Και τον σταυρόν σας κάμετε, γευθήτε, ευφρανθήτε, δότε και κανενός πτωχού, όστις να υστερήται. Δότε κ’ εμάς τον κόπον μας ό,τ' είναι ορισμός σας, και ο Χριστός μας πάντοτε να είναι βοηθός σας.

Και εις έτη πολλά.’’

Μπαίνανε στο σπίτι με χαρά, βγαίνανε με πιο μεγάλη χαρά. Παίρνανε αρχοντικά φιλοδωρήματα από τον κουβαρντά τον νοικοκύρη κι από τη νοικοκυρά λογιώ - λογιών γλυκά, πού δεν τα τρώγανε, γιατί ακόμα δεν είχε γίνει η Λειτουργία, αλλά τα μαζεύανε μέσα σε μια καλαθιέρα. Αβραμιαία πράγματα! Τώρα στεγνώσανε οι άνθρωποι και γινήκανε σαν ξερίχια από τον πολιτισμό! Πάνε τα καλά χρόνια! Όλα γινόντανε όπως τα ’λεγε το τραγούδι: Πέφτανε στα ζεστά τους και παίρνανε έναν ύπνο, ως πού αρχίζανε και χτυπούσανε οι καμπάνες από τις δώδεκα εκκλησιές της χώρας. Τί γλυκόφωνες καμπάνες! Όχι σαν τις κρύες τις ευρωπαϊκές, πού θαρρείς πώς είναι ντενεκεδένιες! Στολιζόντανε όλοι, βάζανε τα καλά τους, καί πηγαίνανε στην εκκλησιά. Σαν τελείωνε ή Λειτουργία, γυρίζανε στα σπίτια τους. Οι δρόμοι αντιλαλούσανε από χαρούμενες φωνές. Οι πόρτες των σπιτιών ήτανε ανοιχτές και φεγγοβολούσατε. Τα τραπέζια περιμένανε στρωμένα μ' άσπρα τραπεζομάντιλα, κ’ είχανε απάνω ό,τι βάλει ο νους σου. Φτωχοί και πλούσιοι τρώγανε πλουσιοπάροχα, γιατί οι αρχόντοι στέλνανε απ’ όλα στους φτωχούς. Κι αντίς να τραγουδηθούνε στα τραπέζια, ψέλνανε το ‘‘Χριστός γεννάται, δοξάσατε’’, ‘‘Η Παρθένος σήμερον τον υπερούσιον τίκτει’’, ‘‘Μυστήριον ξένον δρω και παράδοξον’’. Αφού ευφραινόντανε απ' όλα, πλαγιάζανε αξέγνοιαστοι, σαν τ’ αρνιά πού κοιμόντανε κοντά στο παχνί, τότες πού γεννήθηκε ο Χριστός εν Βηθλεέμ της Ιουδαίας».

Χροιά πνευματική είχανε τότε τα Χριστούγεννα, που ευτυχώς διατηρείτε και στις μέρες μας, παρότι πολλοί «μοντέρνοι» προσπαθούν ν’ αλλάξουν τις πατροπαράδοτες συνήθειες του κόσμου και να επιβάλλουν «Χριστούγεννα χωρίς Χριστό», με ξενόφερτα και αταίριαστα με τα δικά μας ήθη! Όμως, οι αγιασμένες τούτες ημέρες δεν μπορούν να εορτασθούν διαφορετικά, γιατί χάνουν την ουσία τους και ξεφεύγουν από το πραγματικό νόημά τους. Γι’ αυτό και οι άνθρωποι νιώθουν κενό, όταν «γιορτάζουν» λανθασμένα τα Χριστούγεννα. Η γιορτή αυτή είναι Χριστιανική και εορτάζεται μόνο Χριστιανικά.
Στρατής Ανδριώτης